Kristel van den Bergh Buitenland 3 mrt 2021, 18:28

Leestijd: 3 minuten

WK Qatar 2022 boycotten? ‘Systeem moet worden aangepast’

Qatar is de gastheer van het WK voetbal van 2022. Speciaal voor dit voetbaltoernooi worden in totaal acht voetbalstadions gebouwd. Klinkt goed, toch? Nou, niet helemaal. Het land ligt onder vuur omdat de arbeidsmigranten die worden ingezet voor de bouw van dit megaproject, slecht worden behandeld. Sinds Qatar het WK van 2022 kreeg toegewezen zouden er 6500 arbeidsmigranten om het leven zijn gekomen. Een ingewikkelde politieke situatie. Dit is het Qatar-conflict in een notendop.

De discussie laaide op nadat partijleiders Sigrid Kaag (D66) en Gert-Jan Segers (ChristenUnie) voor een boycot pleiten in het verkiezingsprogramma van NOS op 3. Inmiddels heeft Sigrid Kaag, minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, een handelsmissie naar Qatar uitgesteld, een politiek statement. Maar wat moeten we nu met het WK?

Het WK in Qatar

Volgens Ruud Bosgraaf van Amnesty International, had Qatar het WK nooit toegewezen mogen krijgen. „In het biddingsproces, zoals de toewijzing wordt genoemd, werd door de FIFA tot nu toe geen rekening gehouden met de status van de mensenrechten in een land. Wij werken er hard aan om dat te veranderen en het lijkt erop dat de FIFA ervoor open staat omdat in de toekomst te veranderen.’’

Een boycot van het WK in Qatar is volgens Bosgraaf niet de oplossing voor het conflict. „Een boycot lost niet het probleem op voor de arbeidsmigranten. Wij geloven in het verbeteren van de arbeidsomstandigheden.” Dat kan volgens Bosgraaf op twee manieren. „Ten eerste door druk te zetten vanuit de regeringen, zoals Sigrid Kaag dat deed bijvoorbeeld. Een andere optie is druk zetten vanuit de voetbalbonden. Wij hebben bijvoorbeeld de KNVB verzocht om zich openlijk uit te spreken tegen de arbeidssituatie in Qatar.’’

Slechte arbeidsomstandigheden

Als voorbeeld van de slechte arbeidsomstandigheden noemt Bosgraad het Kafala-systeem. „Dat is een systeem waarmee de arbeidsmigrant compleet afhankelijk wordt van de werkgever. Bij aankomst in het land wordt het paspoort ingenomen, hierdoor is de migrant afhankelijk van de werkgever. Hij kan niet van werkgever wisselen of terug naar het thuisland reizen.”

De omstandigheden op de werkplaats zelf noemt Bosgraaf „enorm slecht”. Zo moeten mannen lange dagen maken in de enorme hitte van het woestijnklimaat, in de zomer kan het er makkelijk 40 graden Celsius zijn. De arbeiders krijgen ook geen goede bescherming tegen de hitte. Vrouwelijke migranten moeten vaak werken in het huishouden en moeten dan dag en nacht beschikbaar zijn, ze worden slecht behandeld en krijgen soms ook te maken met seksueel geweld.  „Het is bijna dwangarbeid.” 

6500 doden

Bosgraaf vertelt dat het lastig in om het precieze aantal doden te achterhalen. „De regering van Qatar is niet open wat dat betreft. De 6500 doden die The Guardian noemt is plausibel. Maar niemand weet het exact.’’

De doden vallen op en rondom de werkplaats, zegt Bosgraaf. „Bijvoorbeeld met ongelukken op de werkplaats, een oorzaak daarvan kunnen de werkomstandigheden zijn. Maar er vallen ook doden in de huisvesting, zo noemde The Guardian iemand die werd geëlektrocuteerd toen de barakken waarin de migranten wonen overstroomden. Een andere groep, en we weter niet hoeveel, wordt zo wanhopig van de omstandigheden dat diegene zelfmoord pleegt.’’

Het WK in Qatar boycotten of niet?

Met het uitstellen van de handelsmissie heeft demissionair minister Kaag een politiek statement gemaakt. Vooralsnog is er geen reactie gekomen van Qatar op het uitstel. Wanneer de uitgestelde handelsmissie wel gaat plaatsvinden is hierom niet bekend.

De kans dat er daadwerkelijk een boycot van het WK Qatar komt, is volgens Bosgraaf onwaarschijnlijk. „Dat is ook eigenlijk te laat voor de arbeidsmigranten. Want stel dat de boycot er komt, dan worden de arbeidsmigranten naar huis gestuurd en hebben ze geen inkomen meer. Dan raken ze van de regen in de drup. Wij geloven in het verbeteren van de arbeidsomstandigheden.’’

Lubach behandelt slavernijverleden, kijkers trekken vergelijking met WK in Qatar