Sophie Rietmulder Binnenland 11 jun 2025, 08:35

Leestijd: 3 minuten

Nederland zakt opnieuw op ranglijst kinderrechten: vooral door vaccinatiegraad en social-mediagebruik

Nederland staat niet langer in de top 20 van landen waar kinderrechten goed geregeld zijn. Op de nieuwste KidsRights Index is ons land gezakt naar plek 21. En dat terwijl Nederland in 2022 nog stevig op nummer 4 stond. Sindsdien is het bergafwaarts gegaan: vorig jaar kreeg ons land een kleine opleving naar plek 19, nadat we in 2023 een twintigste plek kregen, maar nu is Nederland dus weer gedaald.

De KidsRights Index, jaarlijks opgesteld door kinderrechtenorganisatie KidsRights samen met de Erasmus Universiteit Rotterdam, beoordeelt landen op vijf belangrijke onderdelen: het recht op leven, gezondheid, educatie, bescherming en of er een gunstig klimaat voor kinderrechten is. Nederland scoort daarin niet bepaald glansrijk meer.

Wat gaat er mis met de kinderrechten?

De daling komt niet uit de lucht vallen. Er zijn meerdere zorgpunten: een dalende vaccinatiegraad, de aanhoudende problemen in de jeugdzorg, te weinig aandacht voor kinderrechten in het migratiebeleid en zorgen over kinderarmoede. Ook het online landschap is een groeiend probleem. Kinderen worden er onvoldoende beschermd tegen schadelijke content en seksueel misbruikmateriaal. En dan hebben we het nog niet eens over de mentale gezondheid van jongeren.

Volgens de index reageren landen, Nederland incluis, veel te traag op de risico’s van digitale media. Die zouden inmiddels een „sluipmoordenaar” zijn voor de mentale gezondheid van jongeren. Jongeren worden geconfronteerd met pesten, misbruik en onrealistische schoonheidsidealen, wat leidt tot meer psychische klachten. Wereldwijd kampt ruim 14 procent van de jongeren tussen de 10 en 19 jaar met serieuze mentale problemen. Zelfdoding is bij 15 tot 19-jarigen inmiddels doodsoorzaak nummer drie.

Strengere online maatregelen

De digitalisering holt vooruit, terwijl beleidmakers dat nauwelijks kunnen bijbenen. Moderatie op sociale media blijft achter, algoritmes sturen kinderen richting ongepaste content en bedrijven stellen winst boven welzijn. Terwijl speeltuinen in Nederland voorzien zijn van rubberen tegels om fysieke schade te voorkomen, ontbreekt zo’n vangnet online volledig. Dat stelt voorzitter Marc Dullaert van KidsRights in gesprek met het Algemeen Dagblad.

Daarom pleit KidsRights voor strengere online maatregelen: verplichte leeftijdscontroles, betere moderatie, transparante algoritmes en meer psychologische hulp. Niet alleen in Nederland, maar wereldwijd is de aanpak van socialemediagebruik door kinderen nog in de kinderschoenen.

Nederlandse artsen pleiten al een tijd voor een leeftijdsgrens van minimaal 16 jaar voor het gebruik van social media.

Kinderrechten in andere landen

Wat het extra opvallend maakt: Nederland is inmiddels voorbijgestreefd door landen als Qatar en Litouwen. Vooral op het gebied van gezondheid en levensomstandigheden doen zij het beter. Maar ook binnen Europa tekent zich een duidelijk verschil af. De top 3 van de ranglijst wordt gevormd door Luxemburg, IJsland en Griekenland: landen die kinderrechten breed omarmen én actief beschermen. 

Onze oosterburen Duitsland staan op een stevige vierde plek, gevolgd door Monaco. België, onze zuiderburen, bezet de zevende plaats. Daarmee staat Nederland niet alleen buiten de top 20, maar ook op forse afstand van de landen waar we ons vaak mee vergelijken. Een pijnlijk contrast voor een land dat bekendstaat om zijn goede zorg en onderwijssysteem, maar die reputatie nu niet waarmaakt als het op kinderrechten aankomt.

Nederland moet aan de slag

Nederland loopt achter als het gaat om het beschermen van jongeren in de digitale wereld. De huidige aanpak is voorzichtig en versnipperd, met vooral focus op databescherming via Europese richtlijnen zoals de AVG. Maar échte, specifieke wetgeving om de mentale gezondheid van kinderen online te waarborgen, ontbreekt nog. 

Volgens KidsRights is het tijd voor concrete actie: geef bedrijven een zorgplicht, zodat ze niet langer bijdragen aan psychische schade, maar juist helpen voorkomen. Jongeren met depressies, eetstoornissen of die opgroeien in armoede kunnen zich geen afwachtend beleid permitteren. Als we hun veiligheid op straat regelen met rubberen tegels in de speeltuin, waarom dan niet online? De tijd van halve maatregelen is voorbij.

Burgers en de grenscontroles bij Ter Apel: ‘Je kunt rechts stemmen, maar het komt niet van de grond’

Kinderen spelen tegenwoordig liever binnen dan buiten: ‘Er is toch niemand van mijn leeftijd op straat’

Reacties