Nikki Veerbeek Binnenland 3 jun 2025, 10:51

Leestijd: 3 minuten

Wat gebeurt er na exit PVV uit kabinet? ‘Wilders moet aan achterban verkopen dat er misschien een links kabinet komt’

Het kabinet verkeert in een zware crisis. De PVV is uit het kabinet gestapt, wat kan betekenen dat er nieuwe verkiezingen komen, en weer een nieuwe formatiesaga. Volgens politiek verslaggever Tessa van Vliegen is de kans dat er opnieuw zo’n rechts kabinet komt, klein.

Wilders hield eind vorige maand plots een persconferentie, waarin hij strengere asielmaatregelen eiste. Hij zei daar onder meer dat de PVV de grenzen voor asielzoekers dicht wil en hij eiste dat het kabinet waarvan de partij deel uitmaakte dit hooguit binnen een paar weken zou regelen. „Anders zijn we weg”, dreigde hij.

Het ziet er niet goed uit, zei PVV-leider Geert Wilders gisteravond al na een eerste overleg over zijn asielstandpunten met de coalitie. „Het was geen aangenaam gesprek.” Wilders’ geduld is op, zei hij: „Ik vind dat de dingen nu moeten gebeuren, dat ze snel moeten gebeuren. Uiteindelijk heb ik nog geen handtekening gezien en ziet het er vooralsnog niet naar uit dat men hiervoor gaat tekenen. En dan hebben we wel een serieus probleem.”

De coalitie zou deze ochtend verder praten, maar dat was van korte duur. Wilders heeft na een kort overleg zijn steun voor de coalitie ingetrokken, waarmee hij het kabinet zo goed als zeker laat vallen. Er is nog een kans dat VVD, NSC en BBB doorgaan als minderheidscoalitie. Op X schrijft Wilders: „Geen handtekening voor onze asielplannen. Geen aanpassing Hoofdlijnenakkoord. PVV verlaat de coalitie.” Coalitiepartners VVD, NSC en BBB hebben boos en verbaasd gereageerd op de stap van Wilders.

Een andere Wilders

Kort hiervoor werd er bij Goedemorgen Nederland al gespeculeerd over een val. Het viel politiek verslaggever Tessa van Viegen op dat Wilders zich gisteravond anders dan gedroeg dan ‘normaal’. „Normaal praat hij vrij hard, is hij vocaal, gebruikt hij grote woorden. Nu leek hij bijna beduusd, alsof hij het vertrouwen kwijt is. Dat kan natuurlijk een tactiek zijn, maar het is wel een andere Wilders dan tijdens de persconferentie waarop hij dat tienpuntenplan presenteerde.” 

Dat heeft mogelijk ook met een andere houding van coalitiepartners VVD, BBB en NSC te maken. „Het is voor het eerst dat we de andere drie zo eensgezind hebben gezien. In de hele kabinetsperiode kwam het niet eerder voor dat zij samenkomen, één standpunt tegenover de PVV zetten en niet willen tekenen bij het kruisje dat hij voor zijn kiezer wel wil.” 

‘Kans op nieuw rechts kabinet klein’

De gevolgen zijn enorm, zegt journalist Sjuul Paradijs. „Je staat bij twee begrafenissen: die van NSC en BBB. De VVD weet dat ze na nieuwe verkiezingen verplicht zijn om met Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) en Jimmy Dijk (SP) aan tafel te gaan zitten. Deze ontploffing is heel goed voorbereid door Wilders. Hij denkt niet in het belang van het land, hij denkt in het belang van zijn eigen PVV.”

Van Vliegen: „Wilders heeft zich gigantisch ingegraven met zo’n grootse persconferentie met grote woorden over wat er moet gebeuren. Nu blijkt het niet zo makkelijk als hij van tevoren had gedacht. We weten dat de kans op een nieuw rechts kabinet klein is. Van twee partijen (NSC en BBB) weten we niet of ze terugkomen. Wilders moet aan zijn achterban kunnen verkopen dat er misschien een links kabinet komt en de grip op migratie die hij belooft, er helemaal niet zal komen.”

Is een kabinetsval goed voor het land? „Mijn mening is dat het een waardeloos kabinet is”, zegt Paradijs. Van Vliegen wijst erop dat het lang kan gaan duren voor er een nieuw kabinet is. „Nieuwe verkiezingen en nieuwe formatie, we weten hoe lang dat de vorige keer heeft geduurd. In die tijd staat het land stil.”

Kabinet Schoof I valt vanwege asielmaatregelen-eis Geert Wilders

Art Rooijakkers met breekbare stem terug op tv: ‘Ik ga er zuinig op zijn’

Reacties