Vincent Smit Nieuws 15 mrt 2020, 14:46

Leestijd: 3 minuten

Stort het coronavirus ons in een nieuwe economische crisis?

Hamsteren in supermarkten, toiletpapier dat tegen hoge prijzen wordt doorverkocht op Marktplaats en een land dat praktisch stilligt. Nederlanders lijken zich voor te bereiden op een nieuwe economische crisis.

Hoe reëel is de kans op een economische crisis nou echt? Volgens economen Jasper Blom en Elmer Sterken is de kans aanwezig dat de economie een klap krijgt door het virus.

Allereerst de hamvraag: wat is een crisis nou eigenlijk? Sterken: „We spreken van een crisis als je twee kwartalen krimp ziet in de economische groei van een land.” De laatste crisis waar Nederland mee te maken kreeg, stamt alweer uit 2008. Die duurde tot 2011.

De teruggang van 2008 had een heel andere oorzaak dan een mogelijke inzinking nu. Toen lag de basis van de ellende bij het omvallen van een aantal belangrijke zakenbanken. Een groot verschil met de kredietcrisis uit 2008 is volgens Sterken het vertrouwen van consumenten in de economie. „Dat vertrouwen was toen heel slecht en daardoor kochten mensen ook minder.”

De econoom denkt dat mensen nu vooral angstig zijn voor de eigen gezondheid en niet zozeer in een val van de economie. Maar zegt hij: „Het hangt er wel vanaf hoe lang deze situatie nog blijft. Als het een aantal maanden gaat duren, gaan we wel effecten zien.”

Verschillende soorten crises

Blom geeft aan dat er verschillende soorten crises zijn. „Op dit moment lijkt het voornamelijk een beurscrisis te zijn, maar dat kan op termijn verder uitbreiden. Denk bijvoorbeeld aan Italië, een land met wankele overheidsfinanciën. Deze coronacrisis helpt de staatskas daar natuurlijk niet.”

Volgens Blom is vooral de onvoorspelbaarheid gelijk aan de laatste Nederlandse depressie. „Het lastige is: een crisis komt onverwachts. Dat kan ook zomaar weer uit een hoek van het financiële stelsel komen, waar we nu niet zo goed op letten.”

2008 ging dus echt om banken. Mensen haalden destijds ook massaal hun spaargeld van de bank af. Dat is nu niet nodig, zegt Blom. „Spaargeld tot een ton is in Nederland verzekerd via de depositogarantie. Het lijkt mij dat de overgrote meerderheid van de Nederlanders niet meer dan een ton op de bank heeft staan, dus die zitten wat dat betreft safe.”

Kuddegedrag

Volgens Sterken is het kuddegedrag van Nederlanders een factor waardoor angst voor een laagconjunctuur wordt aangejaagd. „Wat je heel erg bij de crisis van 2008 zag, is dat mensen zich zorgen gaan maken om wat anderen doen. Dat waren toen zorgen over de acties van banken en verzekeraars. Dat is nu weer het geval, alleen focust die angst zich nu op het virus. Voor een gedeelte had de crisis van 2008 iets psychologisch; de angst was groter dan nodig. Dát is precies wat je nu weer ziet.”

Als voorbeeld noemt de econoom het massaal hamsteren van eten en toiletpapier in de supermarkten. „Dat is niet rationeel en is echt kuddegedrag. Mensen reageren op elkaar en dat zorgt voor een kettingreactie.”

Voor nu is het dus afwachten hoe lang het coronavirus de Nederlandse economie in zijn greep houdt.