Claartje Vogel Nieuws 3 dec 2019, 05:59

Leestijd: 5 minuten

Zo weet je dat je baas je waardeert

Werknemers hebben behoefte aan feedback, maar managers spreken het lang niet altijd uit als ze tevreden zijn. Gelukkig zijn er ook allerlei subtiele manieren om te merken dat je goed bezig bent.

Met buikpijn en zwetende handen zit je tegenover je manager. Het is december, tijd voor het eindejaarsgesprek. Na een jaar hard werken hoor je eindelijk of je leidinggevende tevreden is. Spannend, want op basis van je beoordeling krijg je misschien wel een hogere bonus.

„Zo’n jaarlijkse evaluatie past niet meer bij de huidige manier van werken", vindt Maaike Blansjaar, beleidsadviseur HR bij Achmea. De verzekeraar stopte op 1 januari 2019 met jaarlijkse gesprekken. Sindsdien krijgen de 12.000 medewerkers ‘doorlopende feedback’. „Mensen werken steeds meer in wisselende rollen of in tijdelijke projectteams. Er gebeurt veel te veel in een jaar om in januari afspraken te maken en daar pas in december op terug te komen."

De traditionele evaluatie aan het begin of eind van het jaar lijkt dan ook op z’n retour. Grote bedrijven zoals Eneco, ING, Randstad en Achmea zijn gestopt met jaarlijkse functioneringsgesprekken. De trend komt uit de Verenigde Staten: volgens vakblad Harvard Business Review heeft een derde van alle Amerikaanse bedrijven het eindejaarsgesprek inmiddels afgeschaft.

Het hele jaar door feedback

Medewerkers willen niet meer één keer per jaar weten hoe het gaat, maar verlangen het hele jaar door feedback. In de praktijk blijkt dat lastig. Minder dan de helft van werkend Nederland (47 procent) vindt dat hij te weinig feedback krijgt van zijn manager en 40 procent zou vaker een compliment willen. Dat blijkt uit het Nationale Management Onderzoek 2019 van managementopleider ISBW, uitgevoerd door Markt­Effect onder 1.013 werknemers.

„Leidinggeven heeft meer aandacht nodig. Zowel van de leidinggevende, als van de persoon die leiding krijgt", vindt Esther Teeuw van Fysiek Leiderschap. Ze heeft 25 jaar ervaring als leidinggevende en was de afgelopen tien jaar coach voor managers in het bedrijfsleven. Ze beaamt dat managers vaak te weinig tijd nemen om feedback te geven. „Dat komt omdat ze het druk hebben. En juist dan is persoonlijke aandacht belangrijk. Als je mensen waardering geeft, gaan ze namelijk beter presteren, blijven ze langer bij het bedrijf en neemt de werkdruk af."

Niet iedere manager blijkt goed in feedback geven. „De grote valkuil is dat managers hun team terugkoppeling geven zoals ze die zelf graag ontvangen. Als je zelf een hekel hebt aan kritiek, zul je sneller feedback overslaan bij anderen", legt ze uit. „Behandel mensen niet zoals je zelf behandeld wilt worden, maar geef ze waar ze behoefte aan hebben. Voor de ene werknemer is een knipoog genoeg, de ander presteert het best met een wekelijks gesprek."

Leidinggevenden moeten zich dus meer inleven. „Dat geldt ook voor de persoon die leiding krijgt", zegt ze. „Zoek contact met je manager. Heb je behoefte aan feedback? Vraag het dan gewoon. Het klinkt stom, maar vaak vergeten managers gewoon om feedback te geven."

Verder zijn er ook allerlei subtiele manieren waaraan je kunt merken dat je goed bezig bent.

1. Lichaamstaal

Kijk eens goed naar het gezicht van je leidinggevende, tipt Teeuw. „Ik vergelijk het soms met de eerste maanden dat je verliefd bent", zegt ze. „Dan hoef je ook niet continu ‘ik houd van je’ te zeggen. Je kijkt elkaar aan en je weet het. Eigenlijk werkt het zo ook met collega’s."

Let dus goed op gezichtsuitdrukkingen. Een ontspannen gezicht wijst erop dat iemand tevreden is, zegt Teeuw. „Maak dus oogcontact met je manager. En let eens op zijn ademhaling. Zucht hij vaak opgelucht in jouw bijzijn? Dat is een goed teken, want dat betekent dat hij ontspant."

2. Meer verantwoordelijkheid

Soms krijg je meer verantwoordelijkheden zonder dat je functietitel verandert. Je manager geeft jou bijvoorbeeld de leiding over het rooster, de financiën of een ander project. Als je zelfstandiger mag werken, betekent dit dat je leidinggevende vertrouwen in je heeft. Zo werkt dat ook bij Achmea, zegt Blansjaar: „Goede prestaties waarderen we door medewerkers verantwoordelijkheden en uitdaging te geven, bijvoorbeeld bijzondere projecten of doorgroeien naar een andere rol.”

3. Meedenken

Mag jij meedenken over besluiten? Vraagt je leidinggevende wat je van zijn blog of presentatie vond? Word je uitgenodigd voor brainstorms? Dan heeft hij je waarschijnlijk hoog zitten.

4. In het zonnetje

Bij Achmea is je salarisverhoging niet meer afhankelijk van het beoordelingsgesprek, want dat is er niet meer. Blansjaar: „Als beloning krijg je geen bonussen of cadeaus, maar liever zaken waar iemand echt blij van wordt. Voor de een is het een speech, voor de ander een compliment in een persoonlijk gesprek, voor weer een ander een bezoek aan een speciaal seminar." Soms zet een manager iemand op een subtielere manier in het zonnetje. Zo mocht een medewerker die een goed plan had uitgewerkt, het zelf presenteren aan de directie.

5. Collega’s

Als je werkt in een team, is feedback van collega’s vaak net zo belangrijk als het oordeel van je manager. Blansjaar: „In mijn team zijn we continu in gesprek over elkaars talenten. Ik vraag collega’s bijvoorbeeld wat ze vonden van mijn presentatie. Hun tips zijn vaak waardevol."

Vergeet tot slot niet je eigen oordeel. „Als je wilt weten of het goed gaat, is dat stap één", zegt Teeuw. „Bepaal eerst eens of je zelf tevreden bent, voordat je bevestiging zoekt."

Feedback in andere culturen

In veel Oosterse culturen is het ongepast om bonussen te koppelen aan individuele prestaties, vertelt de Amerikaanse expert Dick Grote aan HR-vakblad SHRM. In Azië draait het binnen bedrijven namelijk meer om gezamenlijke prestaties en onderlinge relaties. En die staan op het spel als je de ene medewerker een hogere waardering en beloning geeft dan de ander. Bovendien is feedback in Chinese en Japanse bedrijven vaker eenrichtingsverkeer. De baas zegt wat hij vindt, een medewerker zal niet zo snel zijn mening geven.

Managers op de Filipijnen geven liever helemaal geen directe feedback, vertelt Grote. Als de baas een probleem heeft met een werknemer, dan vertelt hij dat tegen zijn vrouw. Zij bespreekt het dan bijvoorbeeld weer met haar kapper, die de broer is van de medewerker in kwestie.