Tim van der Steen Nieuws 13 dec 2019, 05:58

Leestijd: 4 minuten

Trotse kerst bij ’t Leger des Heils

Kerst betekent voor mensen vaak een vreetfestijn met familie. Dat is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Hoe wordt het lichtjesfeest gevierd door mensen die over de rand van de maatschappij zijn gevallen?

Het is een regenachtige vrijdagochtend in december. Over een dikke laag gevallen bladeren stappen we in de richting van een enorm, statig gebouw. Het ligt in de serene bossen bij Ugchelen, onder de rook van Apeldoorn.

„In de zomer is het prachtig hoe het gebouw erbij ligt”, vertelt Ricky (37). „De rust, de vogeltjes. Heel anders dan de stad waar ik vandaan kom met alle auto’s en treinen. Als het gaat sneeuwen, is het ook akelig mooi om te zien. Best indrukwekkend als je hier voor het eerst aan komt lopen. Ik dacht toen: gaan we het klooster in ofzo?”

Witneusjes

Het lijkt best op een kerk, compleet met klokkentoren. Ook is er een kapel, inclusief glas in lood. Begin twintigste eeuw werd het pand gebouwd door een welgestelde handelaar uit Amsterdam, als opvang voor ‘witneusjes’, de minderbedeelde kinderen uit de stad. „Later zaten hier de nonnetjes, het werd een kindertehuis.” Inmiddels huisvesten de stevige muren De Wending, verslavingsbehandeling en herstelbegeleiding van het Leger des Heils. Er is plaats voor veertig bedden, daarvan zijn er momenteel 36 gevuld. Het is een veilige haven voor mensen met complexe verslavingsproblematiek.

Ricky: „Als je verslaafd bent en op straat leeft, ben je een stukje van jezelf verloren. Je principes, loyaliteit, normen en waarden. Je moet op straat stoer zijn en grappig. Je leeft in een bubbel, onderhoudt wel contacten, maar vaak alleen binnen dezelfde scene. Hier is ook ruimte voor emoties. Langzaam vind je dat stukje van jezelf dat je kwijt was weer terug.”

Herinneringen

Aan tafel naast Ricky zitten Berry (32) en Stanley (43). De laatste vertelt dat hij momenteel werkt aan een decorstuk. Straks gebruikt in de kerstvoorstelling van De Wending. Hij speelt de hoofdrol. Zwaar, want het roept ook herinneringen op. „Het stuk gaat over een jongen die verslaafd is. De kerstdagen wil hij graag vieren met familie, maar zijn vader wijst hem de deur. Die zegt: jij maakt mij te schande!”

Het is het verhaal van één van de bewoners van De Wending. Die schreef zijn ervaringen op en dit werd het kerstspel. Die jongen heeft een heel traject doorgemaakt, maar dit jaar kan hij trots zijn en met kerst naar zijn familie toe. Dat gevoel is voor de heren aan tafel maar al te bekend.

‘Als ik het nu niet doe…’

De kerstviering is voor zowel oude als nieuwe deelnemers van De Wending. „Je komt er dus ook jongens tegen die het gered hebben”, zegt Ricky. Hij werkte zestien jaar als glazenwasser, had een huis en betaalde belasting. Toen raakte hij getraumatiseerd. Verwerken lukte niet en Ricky greep naar middelen.

Hij maakte de viering al eerder mee. Vijf jaar geleden meldde hij zich voor het eerst. Toen heeft hij het niet afgemaakt, hij was er nog niet klaar voor. Maar deze keer is anders. „Ik besefte: als ik het nu niet doe, gebeurt het nooit en kom ik aan mijn einde. Er moest nu écht iets veranderen. Toen ik mij opnieuw aanmeldde voor behandeling, had ik nooit verwacht dat ik het acht maanden vol zou houden. Nu heb ik zelfs zin in de laatste vijf!”

Kerstgevoel

Ricky had een paar jaar niet zo’n kerstgevoel. „Verleden jaar zat ik vast met de feestdagen, dan vier je het helemaal anders. Je ziet de reclames en gezelligheid, maar voelt je zielig en alleen. Dat was pittig, maar je zit daar natuurlijk niet zomaar.”

Stanley weet precies wat hij bedoelt en valt hem bij. „22 uur per dag achter een deur, ver weg van familie, dan beleef je kerst heel anders.” Hoe lang hij precies heeft gezeten, vertelt hij liever niet. „Het kortst was veertien maanden, de rest was langer. Als je denkt dat je nergens anders hebt om heen te gaan, komt het niet in je op dat er klinieken zijn waar mensen je kunnen helpen om beter te worden.”

Het roer om

Stanley verloor in korte tijd zijn zoon, dochter en de moeder van zijn kinderen. Het was voor hem de trigger om het roer echt om te gooien. „Dat was niet gemakkelijk, ik zag het niet aankomen. Het heeft wel gezorgd dat ik deze beslissing nam. Zij hadden gewild dat ik een goede vader was, een goede man.”

Ricky pakt de schouder van Stanley beet: „Daarom doe je het nu supergoed. We zijn dan geen familie, we zijn wel met elkaar. Dat geeft een familiegevoel, daar kijk ik naar uit. Jaren heb ik de feestdagen alleen doorgemaakt en op een verkeerde manier. Nu ga ik het op een goede manier beleven.” De mannen beseffen inmiddels weer dat er een toekomst is. Er is nog een weg te gaan, maar ze gaan in de goede richting. Dit jaar vieren ze kerst met trots.