Quincy Brouwer Nieuws 12 sep 2019, 07:24

Leestijd: 4 minuten

Limburg viert haar vrijheden

Tanks rijden door de straten, mensen wapperen dolgelukkig met vlaggen. De vrijheid wordt gevierd. Dit beeld was niet alleen op 5 mei 1945 in Nederland te zien, maar al maanden eerder.

Op 5 mei volgend jaar viert de rest van Nederland 75 jaar bevrijding van de Duitsers, in Zuid-Limburg doen ze dat vandaag al. Hoe kan het dat het acht maanden heeft geduurd tot ook de rest van het land vrij was? „De bevrijding van Nederland ging stapsgewijs omdat er een behoorlijke tegenstand was van de Duitse troepen. Ook moeten we niet vergeten dat het doel van de geallieerden niet was om Nederland te bevrijden, maar om de Duitsers op hun knieën te krijgen”, verklaart Kees Ribbens, Senior Onderzoeker aan Het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies.

„Limburg ligt natuurlijk dicht bij Duitsland. Het was de bedoeling om via Operatie Market Garden en het zuiden van Limburg het Ruhrgebied binnen te vallen. Hierdoor heeft de bevrijding van Noord-Limburg en de rest van Nederland zo lang op zich laten wachten. Het leek allemaal zo snel te gaan toen in augustus 1944 Parijs werd bevrijd en Brussel niet veel later volgde. De Nederlanders verwachtten daarom dat zij ook snel bevrijd zouden worden. Dat was dus niet zo”, vervolgt Ribbens.

Mesch

De bevrijding van Nederland begint op 12 september 1944. België en Frankrijk zijn al bijna helemaal bevrijd. De inwoners van het Zuid-Limburgse Mesch, een klein dorpje op de grens met België en thuis aan zo’n vijfhonderd mensen, hebben al een aantal dagen door dat de geallieerden in de buurt zijn. In omringende dorpen over de grens wapperen al Belgische vlaggen aan de kerktorens. Het is voor hen dan ook geen verrassing als in de vroege ochtend van 12 september Amerikaanse soldaten van de Old Hickory Division vanuit België de grens oversteken en Mesch bevrijden. Daarmee is Mesch het eerste Nederlandse dorp dat vrij is van de Duitsers. De geallieerden trekken Nederland in omdat zij via Zuid-Limburg willen doorstoten naar de ‘Westwall’, de verdedigingslinie aan de Duitse grens.

Maastricht

De volgende dag, 13 september 1944, trekken de Amerikanen door richting Maastricht. In eerste instantie hebben zij orders gekregen om de snelweg die van Maastricht naar het Duitse Aken loopt, te veroveren. Onderweg krijgen zij onverwachts het bevel om toch eerst de stad te bevrijden. Diezelfde dag nog lukt het de geallieerden het stadsdeel Wyck, gelegen aan de oostkant van de Maas, te heroveren. Een dag later steken de troepen de rivier over en bevrijden ze de rest van de stad. Daarmee is Maastricht na een bezetting van vier jaar, vier maanden en vier dagen de eerste Nederlandse stad die vrij is van de Duitsers.

Militaire begraafplaats

Bij de bevrijding van Mesch wordt niet hevig gevochten. Toch ligt er in gemeente Eijsden-Margraten, waar Mesch onderdeel van uitmaakt, een grote Amerikaanse begraafplaats. Op De Amerikaanse Begraafplaats Margraten rusten 8301 Amerikaanse soldaten, elk onder een eigen, witmarmeren kruis of Davidsster. Nog eens 1.722 namen staan vermeld op de Muren der Vermisten. Wat de begraafplaats naast de indrukwekkende rij aan kruizen en gedenkmuur bijzonder maakt, is het adoptieprogramma. Alle 10.023 Amerikaanse militairen die op de begraafplaats herdacht worden, zijn geadopteerd door mensen uit de omgeving. Er is zelfs een wachtlijst, waarop mensen soms meer dan een jaar staan, om een militair te adopteren. Het idee ontstond in 1945 om de leiding van de begraafplaats te ondersteunen en om iets terug te doen voor de gesneuvelde Amerikanen.

Feest

Van donderdag tot zondag zullen er festiviteiten plaatsvinden. Gemeente Eijsden-Margraten en gemeente Maastricht slaan de handen ineen om de vrijheid zo goed mogelijk te vieren. Het festijn zal beginnen met een bevrijdingsvuur op donderdagochtend. Estafettelopers van Atletiek Maastricht zullen het vuur vanuit Normandië komen brengen. Dit doen zij via dezelfde negenhonderd kilometerlange weg die de soldaten van de Old Hickory Division in 1944 hebben bewandeld.

Hierbij zullen de Amerikaanse ambassadeur Pete Hoekstra en staatssecretaris Raymond Knops van Binnenlandse Zaken aanwezig zijn. „Het vieren van de vrijheid leeft erg onder de bewoners”, zegt Frans van Neer van Gemeente Eijsden-Margraten. Dat getuigt wel uit het feit dat er vijftienhonderd kinderen deel zullen nemen aan de speciaal voor hen georganiseerde bevrijdingspelen. Naast de festiviteiten zal er ook een herdenking worden gehouden bij de Amerikaanse begraafplaats in Margraten. Hierbij zullen veertien veteranen aanwezig zijn, onder wie vier van de Old Hickory Division.