Sarah Sitanala Nieuws 16 apr 2019, 06:00

Leestijd: 3 minuten

Jeugd haalt populariteit Koningshuis omlaag

De steun voor het Koningshuis is de afgelopen jaren flink afgenomen. Dat kwam naar voren na onderzoek van onderzoeksbureau Ipsos in opdracht van de NOS. Waar de ondervraagden tussen 18 en 34 in 2007 nog overwegend enthousiast waren (70 procent), liep het aantal enthousiastelingen in 2018 flink terug (55 procent).

Als reden wordt vaak gegeven de hoge uitkeringen die Willem-Alexander, Máxima en voormalig koningin Beatrix ontvangen. Over 2019 gaat het om een bedrag van 8,4 miljoen euro. Het overgrote deel daarvan is bestemd voor de portemonnee van onze koning, namelijk 5,8 miljoen. Máxima ontvangt 1 miljoen per jaar en Beatrix 1,6 miljoen. Voor prinses Amalia ligt het schamele bedrag van 1,5 miljoen euro klaar als zij achttien verjaardagskaarsjes mag uitblazen.

Ouderwets en oubollig

Het is misschien wel de voornaamste reden voor jongeren om zich negatief uit te laten over de Oranjes. „Een koningshuis kost inderdaad veel geld, maar voor een presidentieel stelsel geldt dit net zo. Zo zijn bijvoorbeeld de Verenigde Staten en Frankrijk handen vol met geld kwijt aan het beveiligen van de president”, zegt Pieter Verhoeve, burgemeester van Oudewater en tevens voorzitter van de Koninklijke Bond van Oranjeverenigingen.

Verder blijkt uit het onderzoek dat jongeren de monarchie ‘oubollig’ en ‘ouderwets’ vinden. „Het systeem wordt gezien als achterhaald”, aldus Jasper van der Steen, als historicus verbonden aan de Universiteit Leiden. „Als we nu een nieuwe staatsvorm zouden kiezen dan zou het geen monarchie zijn” vervolgt Van der Steen. „Wat dat betreft is de oudere generatie misschien iets conservatiever.” Het sluit aan bij de resultaten van het onderzoek. Onder de oudere Nederlanders is het enthousiasme namelijk onverminderd groot. 80 procent geeft aan nog steeds achter de monarchie te staan.

Erfopvolging

Een ander veelgenoemd minpunt is het feit dat onze staatshoofden aan de macht komen door middel van erfopvolging. Daarmee staat het volgens critici niet vast dat daarmee ook de geschikte persoon aan de macht komt. „Het is niet zo dat een president per se een beter staatshoofd oplevert”, aldus Verhoeve. „Willem-Alexander wist van jongs af aan al dat hij koning zou worden. Hij is daar heel zijn leven voor opgeleid en op voorbereid. Dat vind ik een groot voordeel.”

Zowel Van der Steen als Verhoeve zijn van mening dat een groot voordeel van het Koningshuis is dat zij verbindend werkt. Zo vieren we over een kleine twee weken weer dat de Koning een jaartje ouder wordt met festiviteiten georganiseerd door heel het land. „Ik ken geen enkel ander land waar dit ook gebeurt. Geen idee ook wanneer president Trump of president Macron jarig is”, zegt Verhoeve.

„Juist omdat de koning geen gepolitiseerde functie inneemt kan hij gezien worden als kracht in de steeds verder polariserende samenleving”, beweert Van der Steen. Verhoeve sluit zich hierbij aan: „Het is een cadeau in tijden van versplintering en het heersende gevoel van onbegrip waarmee we te maken hebben.”

Man van het volk

Volgens Van der Steen is het moment van troonopvolging altijd een moment waarop het draagvlak voor de monarchie afneemt. „En koning Willem-Alexander is op zich niet impopulair. Hij mengt zich meer onder het volk en dat wordt gewaardeerd. Aan de andere kant kun je je dan ook afvragen wat dan nog de waarde is van de monarchie. Als hij zich ook maar als ‘gewone’ man tussen het volk beweegt.”

In tegenstelling tot onze Zuiderburen, waar de steun voor het koningshuis al jaren afneemt, is de steun voor de monarchie door de jaren heen redelijk consequent geweest. „Ik vind het daarom lastig om te beoordelen of dit onderzoek een eenmalige uitschieter is, of dat hier sprake is van een trend. Het is denk ik te vroeg om daarover te oordelen” besluit Verhoeve. „De geschiedenis leert ons tenslotte dat de Oranjes al een paar honderd jaar een band hebben met Nederland."