Voor Maarten van der Weijden (37) stond 2018 in het teken van de Elfstedenzwemtocht.
Amarins de Boer
2018 stond voor Maarten van der Weijden (37) in het teken van het maximale vragen van zijn lichaam. Omdat hij mensen om geld vroeg, moest hij van zichzelf álles geven. Soms baalt hij dat hij de Tocht der Tochten niet heeft kunnen afmaken…
In de serie Het jaar van interviewen Metro-verslaggevers een persoon voor wie 2018 heel bijzonder was. In deel 5: Amarins de Boer en Maarten van der Weijden.
„Als geboren en getogen Friezin was ik uiteraard het beruchte weekend van de Elfstedenzwemtocht in Friesland. Toen ik zaterdagochtend aankwam, had Maarten er ruim dertig kilometer opzitten. Samen met mijn vader raceten we per auto naar Woudsend. We moesten snel zijn, dan konden we hem nog net zien voor hij het meer op ging richting Sloten. Vanaf dat moment hebben we Maarten nauwlettend gevolgd. We móésten hem aanmoedigen, want wat hij deed, kon toch helemaal niet? Aan de waterkant sprak ik met mensen uit het hele land, die ook op Maarten waren afgekomen. Iedereen vond het bizar wat hij deed. Maar hoe kijkt de olympisch kampioen zelf terug op zijn tocht?”
Maarten van der Weijden en Amarins de Boer.
Het is rustig in het Brabantse Waspik waar Maarten van der Weijden samen met zijn vrouw Daisy en dochters Phileine (4) en Robien (1) woont. Af en toe komt er een auto voorbij. Binnen in de ruime woonboerderij schijnt de zon door de ramen. Vanuit de woonkamer kijk je uit over het uitgestrekte landschap.
Het heeft wel wat weg van Friesland, de provincie die het derde weekend van augustus volledig in het teken stond van de zwemprestatie van Maarten. „Het was bizar hè?”, zegt Maarten lachend, terwijl hij koffiezet. „En een opbrengst van vijf miljoen… Wie had dat gedacht.” Aan de wand hangt een ingelijste poster van de Elfstedenroute. „Voor hetzelfde geld was het geen succes geworden en was de opbrengst vijfhonderd euro geweest.”
Maar een gigantisch succes werd het wel. Heel Nederland leefde mee, de livestream van de NOS had op sommige momenten tienduizenden kijkers en zelfs ’s nachts stond het vol aan de Friese waterkant. Iedereen zag hoe Maarten slag voor slag streed, en langzamerhand steeds meer leed.
Maarten van der Weijden tijdens de Tocht der Tochten. Foto: ANP.
Waarom moest het zo gek? Maarten is daarover resoluut. „Dat het niet kon wat ik deed, maakte mijn hulpvraag zo sterk. Ik moest ook wel alles, alles, alles geven, omdat ik mensen om geld vroeg. Stel dat ik de tocht in zeven dagen had gezwommen en ’s nachts lekker had uitgerust, zou ik het wel hebben gehaald. Maar dan had ik lang niet zoveel geld opgehaald. Het moest extreem.”
Maar wil een topsporter niet altijd de eindstreep halen? „Ja, maar tegelijkertijd wist ik ook dat voor mij niet het ultieme doel moest worden. Dat zou het helemaal ondraaglijk maken.”
Maarten moest en zou strijden, omdat zijn schuldgevoel groot was. „Waarom heb ik kanker wel overleefd, en zoveel anderen niet? Ik wilde iets terug doen. Ook voor Dennis, door wie die dit plan drie jaar geleden concreet ontstond. „Dennis had leukemie en kreeg niet de kans om te herstellen. Hij vroeg mij op een gegeven moment of we niet samen konden sparren om het geluk op herstel voor anderen te vergroten. Ook al konden we voor Dennis niks meer doen, we zouden wel iets kunnen doen voor het geluk van alle andere kankerpatiënten.”
Geld ophalen voor kankeronderzoeken werd voor Maarten het absolute doel van de hele zwemelfstedentocht, in de hoop dat zijn schuldgevoel minder zou worden. „Dat ik toevallig goed kan zwemmen, gebruikte ik puur als middel. Niet omdat zwemmen nou zo leuk is.”
Drie jaar voorbereiding ging vooraf aan de Tocht der Tochten. Maarten had een coach en trainde vrijwel dagelijks. „Ik wist dat kou een barrière zou gaan worden, dus de hele winter stond er een zwembad in onze tuin. Ook toen het sneeuwde nam ik regelmatig een duik, om te wennen aan koud water.” Daarnaast ging hij regelmatig naar Friesland, om te praten met de commissaris van de koning en burgemeesters. „Want ik begreep al snel: het is belangrijk dat je in een netwerk zit.”
Hij begon ook in te zien dat de Elfstedentocht in Friesland een bijzonder fenomeen is. „In 1997 heb ik de tocht op tv gezien. Daardoor wist ik dat het een groot feest was. Maar tijdens de voorbereidingen kwam ik er steeds meer achter dat het echt iets magisch is. Iets waar iedereen zijn bed voor uit komt, wat verbindt en een trots gevoel geeft.”
In juni van dit jaar zwom Maarten ter voorbereiding van zijn tocht 143 kilometer. Hij springt op maandagmiddag om 16.00 uur in de grachten van Amsterdam en zwemt via het IJsselmeer naar Leeuwarden. „Toen ik door Amsterdam zwom, zag ik dat mensen het gek vonden wat ik deed. Af en toe zwaaide iemand, maar het leven ging door."
Maarten tijdens de voorbereiding in juni. Foto: Wim Haze.
„Toen ik zaterdagmiddag Friesland bereikte, was het druk langs de waterkant. Om 02.00 uur ’s nachts kwam ik aan in Wommels. Het was er feest. Ik dacht: dit kan in augustus nog weleens wat worden.”
Leeuwarden, zaterdagochtend 18 augustus, 04.30 uur. „Daisy gaf me nog een knuffel en toen begon het avontuur. Niet wetende hoe het zou aflopen.” Het moment is het hoogtepunt van de hele Elfstedentocht voor Maarten. „Ik had van tevoren met mezelf afgesproken dat het halen van de finish geen enkel moment als een verplichting zou mogen voelen. Wat niet zou betekenen dat ik niet mijn stinkende best zou gaan doen.”
Nog een laatste knuffel van zijn vrouw Daisy voor Maarten het water in springt in Leeuwarden. Foto: Casper van Aggelen.
Balk, zaterdagmiddag, 16.00 uur. Ook de doorkomst door Balk is een van de hoogtepunten, waar het niet ophield met mensen die eindeloos ‘Maar-ten, Maar-ten’ schreeuwden. De social mediamanager die verslag doet op de kanalen van Maartens foundation spreekt van gigantische kippenvel. Maarten heeft dat ook, alhoewel hij zich ook wil focussen op zijn taak: balans vinden en doorzwemmen. Ondertussen gaat er van alles door zijn hoofd. Maarten denkt terug aan zijn ziekte, waar het idee allemaal mee begon.
Workum, zondagochtend 19 augustus, 05.00 uur. Maarten kan niet meer, hij is mentaal op. De hele dag en gedeeltelijk ‘s nachts heeft hij gezwommen. Workum was voor hem een cruciaal moment. „Het had niet veel gescheeld of ik was daar gestopt.”
Daisy of een van de crewleden, Maarten weet het niet meer, zei tegen hem: ‘Er staan zoveel mensen aan de kant, doe het voor hen’. „Ik dacht alleen maar: ja maar al die mensen staan er voor een belofte; dat ik de tocht ga uitzwemmen. 'Nee, ze staan er alleen maar omdat je het probeert', was het weerwoord. En dat het er alleen maar om zou gaan dat ik zo lang mogelijk zou zwemmen. Dat was bijzonder, want vanuit het water besefte ik dat niet.”
Doorkomst in Sloten. Foto: Casper van Aggelen.
Harlingen, zondagmiddag 17.00 uur. „Ik kreeg te horen dat de gemeente Harlingen dicht moest, omdat de plaats te vol was. En dat je aan de hand van de filemeldingen kon zien waar ik zwom. Toen kreeg ik langzaam door hoe de tocht leefde in Nederland. Want alleen maar omdat er een zwemmer langskomt, moet de gemeente dicht. Ook lichamelijk ging het toen goed met me. Ik dacht dat ik die finish misschien wel zou kunnen halen.”
Tussen Franeker en Dokkum, zondagnacht. Boeren en brandweerlieden hebben massaal gehoor gegeven aan de oproep om in de nacht de ellenlange donkere route richting Dokkum te verlichten. „Dat was zo overweldigend. Maar tegelijkertijd deed het zwemmen ook ontzettend veel pijn. Ik verlangde naar het laatste stuk van de hel van het noorden, het laatste eind richting Dokkum.”
Burdaard, maandagmiddag 12.00 uur. Na 55 uur zwemmen en 163 kilometer is het klaar. Maarten is op en moet van zijn arts stoppen. „Ik had geen mooier scenario kunnen bedenken”, reflecteert hij. „De enige mogelijkheid om te stoppen was als de arts zou zeggen dat het klaar is.” Hij zwijgt even. „Stel je voor dat ik Leeuwarden wel zou hebben gehaald, dan had ik niet geweten of ik echt álles zou hebben gegeven. Ik had me dan misschien afgevraagd of ik tussendoor niet te veel zou hebben geslapen.”
2. Na 55 uur zwemmen en 163 kilometer was het lichaam van Maarten van der Weijden op. Foto: Casper van Aggelen.
Soms baalt hij wel; kon hij echt niet meer? „Het stukje sporter in mij zegt: had ik het maar gehaald.” Maar als die 5 miljoen dan weer door zijn hoofd schiet, is dat gevoel voorbij. „Mijn doel was zoveel mogelijk geld ophalen. En dat is gelukt.”
Maarten zit nu allerminst in een zwart gat. Hij is nog niet klaar met geld ophalen voor kankeronderzoeken. „De dankbaarheid dat ik heb mogen genezen, blijft. Daarom wil ik nog steeds zoveel mogelijk terug doen.” In januari vervolgt hij daarom zijn tocht in de Nederlandse theaters. Hij begint in Dokkum, de stad die hij net niet gehaald heeft. Vervolgens gaat hij langs in tien andere steden om zijn verhaal te vertellen en om nog meer geld op te halen. Van ieder kaartje wordt elf euro gedoneerd voor onderzoek.
Of hij ooit weer de Friese wateren in springt voor de Elfstedentocht? Maarten weet het nog niet. „Ik weet niet hoe het gaat lopen. De eerste weken na de Elfstedentocht zat ik op een roze wolk en waren er momenten dat ik dacht: volgend jaar weer, en dan ga ik het wél halen. Maar als ik dat zou doen, moet het ook lukken. En dat kost tijd, veel tijd. En omdat je tijd maar één keer kunt besteden, gaat mijn aandacht nu eerst uit naar mijn vrouw Daisy en mijn dochters. De periode voorafgaand aan de tocht ben ik namelijk niet de leukste man en vader geweest. Ik heb wat in te halen.”
Daarnaast is het weer tijd voor een stapje terug, vindt hij. „Na mijn goud in 2008 deed ik dat ook. Het resulteerde in een baan die ik had bij Unilever. Toen dacht ik: is dit wat ik wil? Vervolgens zijn Daisy en ik op wereldreis gegaan. Vanuit dat rustpunt is de zwemtocht ontstaan. Nu is het weer tijd voor een re-check.” Hij denkt even na. „Maar ergens kriebelt het natuurlijk wel. Ik blijf een topsporter die de lat voor zichzelf steeds hoger legt, dus wie weet…”
Schaatsers doorkruisen Hindeloopen in 1954.
Amarins de Boer
De Elfstedentocht hóórt bij ons land, vindt schrijver Bas Sleeuwenhoek. Maar komt-ie er ooit nog?
Als het moet, kan over 36 uur de Elfstedentocht worden gehouden. Draaiboeken liggen altijd klaar, rayonhoofden staan steevast paraat. Dat zijn de mensen die wakken dichten met plastic, veegauto’s bouwen en geloven in de invloed van de maan op het weer. Ze zijn opgegroeid met ijs en veel strenge winters.
Er is alleen een (kleine) maar: steeds meer van die ‘ijsmeesters’ gaan met pensioen. Als je zeventig bent, moet je stoppen. Reden voor Bas Sleeuwenhoek (52) om de verhalen van deze „markante figuren” op te tekenen. Hij schreef het boek IJsmeester, mannen achter de schermen van de Elfstedentocht.
Kerstkaarten ieder jaar creatiever én persoonlijker
Demi Schoenmakers
Een kerstkaart is dé manier om elkaar het ultieme kerstgevoel te bezorgen. Ook al worden er ieder jaar minder kerstkaarten verstuurd, we zijn wel een stuk creatiever geworden.
Het aantal kerstkaarten dat we versturen daalt ieder jaar. De oorzaak? Steeds meer mensen sturen een kerstgroet via de mail of sociale media. Dat de papieren variant aan populariteit verliest, vinden veel mensen jammer. Zo ook Jikkie Has: „Kerst is een tijd voor verbinding en een kerstkaart is een heel warm gebaar”, zegt ze. „Ik denk dat ik vroeger ruim 25 kerstkaarten kreeg, nu nog maar 10. Daardoor ging ik zelf ook steeds minder kaarten sturen. Uiteindelijk werden het zelfs appjes.”
Klanten doen kerstboodschappen in de Jumbo supermarkt. / ANP
Metro en ANP
De supermarkten maken zich zorgen over aangekondigde acties waarbij mogelijk distributiecentra worden geblokkeerd.
Boeren van de actiegroep Farmers Defence Force kondigden dit donderdag aan als een van de acties in verband met de stikstofcrisis en PFAS-normen.
Klaas Dijkhof . / ANP
Metro en ANP
VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff heeft de uitbetaling van zijn omstreden wachtgeld laten stopzetten. Binnen een kwartiertje was het geregeld, aldus een woordvoerder naar aanleiding van berichtgeving van RTL over de kwestie.
Eerder deze week bestond er nog onduidelijkheid of dat wel kon. Dijkhoff had gezegd af te zien van de toelage na alle ophef die daarover was ontstaan, maar ook over onterechte reiskostenvergoedingen die hij ontving.
Juan Pedro Franco | Foto: Gabriela Acosta & Nación Imago
Quincy Brouwer
De Mexicaanse Juan Pedro Franco (35) woog op zijn dieptepunt 595 kilo en kwam daarmee in het Guinness Book of Records.
De morbide obese man woog in 2016 nog 595 kilo. Zijn veel te hoge gewicht kwam mede doordat hij al acht jaar lang in bed lag. Franco kon niet lopen en zelfs nauwelijks bewegen vanwege zijn gigantische overgewicht. Daarom was hij afhankelijk van de zorg van zijn familie. Naast zijn overgewicht lijdt de Mexicaan ook nog eens aan diabetes type 2.
Franco was zijn overgewicht zat, en besloot af te vallen. Dat deed hij niet zonder succes. Momenteel weegt de man ‘nog maar’ 261 kilo. Hij is nog steeds te zwaar, maar Franco is al meer dan de helft van zijn gewicht kwijt. Daarmee is hij goed op weg naar een gezond leven. Om deze progressie te boeken heeft de Mexicaan drie operaties ondergaan. Maar daarmee is hij er nog lang niet. Om zijn streefgewicht van ongeveer honderddertig kilo te bereiken, moet hij nog een keer onder het mes.
De Mercedes-Benz waarin Adolf Hitler zich liet rondrijden. / AFP
Metro en ANP
De Mercedes-Benz waarin Adolf Hitler zich in zijn jaren als nazileider liet rondrijden, is in Nederland. Het voertuig is een van de topstukken in de tentoonstelling Hij of ik. Een Canadees en een Duitser, die begin volgend jaar in het Nationaal Militair Museum (NMM) in Soest opengaat.
De auto, particulier bezit van een Brit, is nu al in Nederland omdat de expositie rondom de topstukken wordt opgebouwd. Behalve de Mercedes van Hitler laat het museum onder meer ook een Duitse V1 en een Duitse tank (de Königstiger) zien.
Informatie op een perronbord van Utrecht Centraal. / ANP
Metro en ANP
Het afgelopen jaar kwamen NS-treinreizigers in 92,6 procent van alle treinritten op tijd aan. Dat wil zeggen: met minder dan vijf minuten vertraging.
Daarmee heeft NS de punctualiteit op hetzelfde historisch hoge niveau weten te houden als een jaar eerder. Op de hogesnelheidslijn (hsl) ligt het cijfer nog altijd een stuk lager: gemiddeld is 83,4 procent van de binnenlandse reizigers op tijd, een fractie beter dan in 2018.
Ook verbod discriminatie handicap en geaardheid in Grondwet. / ANP
Metro
In de Tweede Kamer pleit een ruime meerderheid voor uitbreiding van het ‘non-discriminatiebeginsel’. Aan het artikel zou discriminatie wegens ‘handicap of seksuele gerichtheid’ moeten worden toegevoegd.
Deze initiatiefwet van D66, GroenLinks en de PvdA ontving donderdag in de Kamer voornamelijk positieve reacties. Het voorstel werd al in 2010 ingediend en pas donderdag voor het eerst behandeld.
Metro
Speel hier elke dag gratis een uitdagende Sudoku, aangeboden door Denksport. De Sudoku werkt als volgt: vul het diagram zo in, dat in elk blok van 3x3 vakjes de getallen 1 tot en met 9 één keer voorkomen.
+3
Ook rookruimtes buiten horeca eerder dicht. / ANP
Metro en ANP
Rookruimtes in openbare gebouwen en bij bedrijven moeten eerder sluiten. Die in openbare gebouwen scholen moeten al in 2021 dicht.
De rookruimtes in het bedrijfsleven volgen een jaar later. Dat bevestigen Haagse bronnen na berichtgeving door RTL Nieuws.
De rookruimtes in de horeca moeten in opdracht van de rechter nu al sluiten, al krijgt de horeca daarvoor van verantwoordelijk staatssecretaris Paul Blokhuis nog tot komend voorjaar de tijd.
Kees Tol met ex-laaggeletterden Graddie en Johan. / Stichting Lezen & Schrijven
Metro
Zo’n 2,5 miljoen volwassenen hebben grote moeite met lezen, schrijven en/of rekenen. En 24 procent van de 15-jarigen loopt risico om laaggeletterd te worden.
Het zijn cijfers die er niet om liegen. Maar de situatie omtrent laaggeletterdheid is dan ook alarmerend, waarschuwt de Stichting Lezen & Schrijven. De nieuwe ambassadeur, Kees Tol, moet zorgen voor meer aandacht voor de problematiek.
Sebastian Kruis (PVV) tijdens een vergadering van de gemeenteraad. / ANP
Metro
Woensdag sprak Sebastian Kruis (PVV) tijdens een debat over racisme en mogelijke discriminatie bij de politie, meerdere keren het woord ‘neger’ uit. Dat leidde tot commotie in de raadszaal.
Dit tot schrik van andere politieke partijen in de zaal. Een bezoeker op de tribune verliet geschokt de zaal. Kruis werd door de commissievoorzitter tot de orde geroepen, maar vervolgens liet ook Arjen Dubbelaar (groep de Mos) van zich horen. „’Neger’ is een gewoon Nederlands woord”, zei hij. Dubbelaar vervolgde zijn relaas door te stellen dat het woord gewoon in de Dikke van Dale staat.
Vliegverkeer Eindhoven Airport weer op gang na dichte mist. / ANP
Metro en ANP
In Eindhoven is het vliegverkeer na de dichte mist van donderdagochtend weer op gang gekomen. Op Eindhoven Airport waren aan het begin van de de dag geen start- en landingen mogelijk.
Door de dichte mist lag het vliegverkeer stil. „Het ziet er nu veel beter uit. De vluchten komen en gaan weer bijna helemaal volgens schema”, liet een woordvoerder van de luchthaven weten.
Afbeelding ter illustratie. / ANP
Metro
Als het aan de actiegroep Farmers Defence Force (FDF) ligt, wordt het een karige kerst. De groep is bezig met de voorbereiding van een grote landelijke blokkade.
Door de actie, een week voor kerst, zou de ‘complete voedselvoorziening’ lamgelegd worden, schrijft de Leeuwarder Courant.
Greta Thunberg kwam dinsdag per catamaran aan in Lissabon. / ANP
Metro
Hoe je écht klimaatvriendelijk naar de Spaanse hoofdstad afreist om de klimaattop bij te wonen? Op een ezeltje, natuurlijk.
Greta Thunberg kreeg het dier dinsdag daarom als cadeau aangeboden van een religieuze buurtvereniging uit de Spaanse stad Talavera de la Reina. „Onze voorouders gebruikten dit meest klimaatvriendelijke vervoermiddel al.”
Chantal Janzen is een van de drie presentatoren van het festival. / ANP
Metro en ANP
Tickets voor het Eurovisiesongfestival worden alleen op naam verkocht. Daarmee wil de organisatie voorkomen dat de kaarten tegen woekerprijzen kunnen worden doorverkocht.
Kopers mogen bovendien maar maximaal vier kaartjes per persoon bestellen. Bij de ingang van Ahoy in Rotterdam, waar het liedjesfestijn volgend jaar wordt gehouden, wordt steekproefsgewijs gecontroleerd. Komt de naam op de kaart niet overeen met de persoon, dan mag die niet naar binnen.
De maandpil zou ongeveer zo groot zijn als een visolietablet. Afbeelding ter illustratie. / Unsplash
Elselotte Smink
Ongetwijfeld is het, naast een pil voor mannen, een droom voor veel pilslikkende vrouwen. Niet meer elke dag moeten denken aan de anticonceptiepil, maar slechts een keer per maand een pil te moeten slikken.
Amerikaanse onderzoekers testen momenteel zo’n maandelijkse pil. Die zou wekenlang in de maag blijven zitten en geeft de hormonen die een zwangerschap voorkomen, gedoseerd af. Dat schrijft de BBC.
Afbeelding ter illustratie. / ANP
Metro
Donderdagochtend hangt er dichte mist. Het KNMI heeft daarom voor het hele land, behalve voor de Waddeneilanden, code geel afgegeven.
Het wordt aangeraden om de snelheid aan te passen en voldoende afstand te houden.
Machinist Jasper Wijker voor CS / Joost Wouters
Iris Hermans
Jasper Wijker is machinist slash meester slash alleenstaand vader. Én schrijver van De Meester, waarvan zijn eerste bundel volgende week wordt gelanceerd, met daarin verhalen over zijn treinbelevenissen, spoorfamilie en Rosa.
‘Goedemorgen meester!’ Een begroeting die niet alleen dagelijks door schoollokalen galmt, maar ook klinkt op stations en in de trein. „Zo worden we door collega’s aangesproken. Het stamt nog uit het stoomtijdperk, toen de machinist de stoker opleidde tot machinist.” En zijn boek heet trouwens ook zo, vertelt machinist Jasper Wijker (29). Hij zit op zijn vrije dag even niet aan de koffie, wat normaal toch wel echt ‘het machinistendrankje’ is, maar aan een watertje en zijn uniform heeft hij verruild voor jeans en een shirt. Met een jongensachtig enthousiasme vertelt hij in de personeelsruimte op spoor 2 van Amsterdam CS over zijn bundel ‘De Meester’, dat vol verhalen zit uit de dagelijkse praktijk van hem als machinist, en ook als alleenstaand vader. Hij heeft bijna de fulltime zorg over zijn dochter Rosa, net vijf geworden en over wie hij vol vaderliefde praat én schrijft. Zo zat hij vorige week nog wat te klooien voor haar traktatie op school. „Het werden zakjes met felgekleurde snoepjes... Unicorn-keutels dus, ze vindt alles mooi van eenhoorns.”
Hoewel er niets van te merken is, vindt hij het best spannend, zo’n interview. Is ook geen dagelijkse kost voor hem, met een lach: „Ik heb zelfs zweethanden!” Het doet hem terugdenken aan zijn eerste keer, die hij nog als de Bevrijdingsdag van gisteren herinnert. Het was 5 mei 2014 en op het traject Amsterdam-Zwolle werd hij, onder twee toeziende ogen van zijn mentor, in het diepe gegooid. Ondanks misschien wat transpiratiedruppels op de rij-remhendel, ging die allereerste rit goed en in de jaren erna heeft hij het besturen zich helemaal meester gemaakt. Terwijl op spoor 2 het kenmerkende fluitje klinkt en de Intercity zuidwaarts vertrekt, vertelt Wijker over zijn leven vóór het spoor, waarin de Uitgeester geen idee had wat hij wilde worden, ‘later als hij groot was.’