Anne Kersten Openbaar vervoer 20 aug 2018, 15:30

Leestijd: 3 minuten

In 2030 als haring in een tonnetje in de trein

Het spoor is vol, meldde ProRail maandagmorgen. En spoor erbij leggen heeft geen zin, want daar is geen ruimte meer voor. Het bedrijf luidt de noodklok en zegt geld nodig te hebben om ervoor te kunnen zorgen dat reizigers in 2030 nog fatsoenlijk met de trein kunnen reizen.

In Nederland ligt momenteel 7300 kilometer spoor en daar wordt veel gebruik van gemaakt. ProRail verwacht bijvoorbeeld volgend jaar zo’n 165 miljoen treinkilometers te maken, in 2004 waren dat er nog 129 miljoen. Andy Wiemer, woordvoerder van ProRail, nuanceert de zaak. „Het is niet per se vol, we naderen alleen de grens van het bestaande systeem.”

Honderden miljoenen nodig

Volgens Wiemer kan ProRail het nog wel aan tot 2030, maar zijn er investeringen nodig. „We hebben het dan over honderden miljoenen. En het duurt meestal wel even voordat dat rond is.” ProRail verwacht dat het aantal reizigers jaarlijks met 2% zal blijven stijgen. „En daar moeten we op anticiperen.”

Ook de NS ziet dat het steeds drukker wordt op het spoor. Erik Kroeze, woordvoerder, denkt dat er op gegeven moment niet meer genoeg ruimte is voor de treinen. „We hebben afgelopen jaar 58 nieuwe sprinters besteld en in december komen daar nog eens 118 nieuwe bij. Als we meer treinen zouden willen, zou er gewoonweg geen plek meer voor zijn.” De plekken waar ze de treinen nodig zouden hebben, zouden al op de maximale capaciteit zitten.

Niet meer of langere treinen

En daar ligt het probleem. „We rijden bijvoorbeeld op sommige plekken al op de maximale lengte en meer treinen kunnen er op die trajecten ook niet bij.” En dat zijn juist de punten waardoor er meer reizigers vervoerd kunnen worden. De oplossing van het probleem ligt volgens Kroeze grotendeels in de spits. „Dan is het het drukst, de piek van de dag. En natuurlijk, een spits hoort erbij. Je weet dat als je op het drukst van de dag gaat reizen, er een kans is dat je moet staan.” De kans bestaat echter dat dat in de toekomst vaker regel dat uitzondering gaat worden.

En dus moet er iets veranderen, en trekt ProRail aan de bel. Een slimme actie, vindt Jort Kuiper, voorzitter van de Jonge Veranderaars, een netwerk voor jong professionals in de railsector. „Veranderingen kosten tijd, vooral volledige systeemveranderingen, zoals ik denk dat nodig is in de railsector.” Hij gelooft erin dat men nu moet beginnen met zoveel mogelijk oplossingen voor het reizigersprobleem uit te testen. „En dan moet gekeken worden wat echt helpt.”

Spits

Kroeze komt toch weer terug bij de spits, hij vraagt zich af of het probleem weg is als de piek in de spits weg is. „We merken dat alle scholieren, studenten en forenzen tussen half 8 en half 9 in de trein zitten. En de rest van de dag hebben we legen stoelen.” Daarom zijn ze in gesprek met bijvoorbeeld universiteiten, die hun colleges ’s middags gaan geven om onder andere de drukte in de spits te verminderen.

Wat de oplossing voor het probleem ook is, volgens onderzoeker Wijnand Veeneman (TU Delft) moet er wel snel wat gebeuren. Want, als het spoor vol is kun je er niet zoveel meer tegen doen. „Als het spoor vol is, kun je naar de weg, maar die is ook al vol.” Hij ziet echter veel lege stoeltjes in de trein. „Het gaat vooral om de spits: dan staan zowel de trein als de weg vol.” Een oplossing zou volgens hem liggen in het uitsmeren van de spits, het benutten van de ruimte en capaciteit die er al zijn. „Maar als je nu niks doet, heb je sowieso een probleem.”