Kyrie Stuij Nieuws 26 apr 2018, 14:29

Leestijd: 3 minuten

De trucs van ‘Houdini’ Mark Rutte

Een woedende oppositie, het zoveelste schandaal, opnieuw een excuus; maar nog altijd hoeft minister-president Mark Rutte niet weg. Hoeveel strepen hij ook op zijn kerfstok telt, Rutte lijkt gebeiteld op het pluche. Ook na het debat over de gang van zaken rondom de dividendbelasting komt de premier er zonder kleerscheuren van af. Hoe komt onze premier toch met zoveel weg?

Journalisten Martijn van der Kooij en Dirk van Harten schreven in 2010 het boek ‘Mark Rutte, Alleen voor de politiek’. Aan de hand van gesprekken met vrienden, bekenden en (oud-)collega’s schetsten zij een portret van de toen aanstaande premier.

Wat viel jullie op aan de premier, tijdens het kijken naar het debat?

Van der Kooij: ,,Zijn behendigheid! Hij zei eerder zich geen memo’s over dit onderwerp te herinneren om vervolgens, maanden later, te besluiten de memo’s openbaar te maken. Weinig mensen zouden dit nog kunnen verdedigen; behalve Mark Rutte. Je zou hem kunnen zien als een moderne Houdini. Hij weet uit elke greep te ontsnappen.’’

Hoe doet hij dat? Wat is zijn geheim?

Van der Kooij: ,,Mark Rutte heeft eigenlijk drie trucs om zich staande te houden: woordspelletjes, handigheidjes en rookgordijnen. Stel, je vraagt als journalist aan Mark Rutte, ‘bent u in die periode buiten Europa geweest?’ Rutte denkt eens na en zegt vervolgens, ‘nee, daar heb ik geen herinneringen aan.’ Als die journalist dan een foto publiceert waaruit blijkt dat Rutte in die periode in Istanbul is geweest, is hij in staat om te zeggen: ‘Oh, dát! Nee, maar toen was ik in het Europese deel van Istanbul’. Hij weet op het moment een antwoord te verzinnen waarbij iedereen voelt dat hij liegt, maar niemand hem er concreet op kan betrappen.’’

Van Harten: ,,Zijn uitstraling zit hem daarin mee. Hij oogt jongensachtig, komt aardig over en is enthousiast. Ook pijnpunten uit het verleden blijven nauwelijks aan hem kleven.’’

Rutte schetste regelmatig de situatie waarin de afspraken over de dividendbelasting waren gemaakt: in de ‘chaotische tijd van de coalitieonderhandelingen’.

Van der Kooij: ,,Precies, het rookgordijn! Het klinkt heel geloofwaardig. ‘Poeh, er waren wel 1400 documenten, we hadden elke dag andere schema’s en dan waren er ook nog de hoofdtafels én de zijtafels’. Je hebt de neiging om te denken: ‘tja, het is inderdaad ook wel veel. Logisch dat hij die memo’s niet gezien heeft.’’’

Het is acht jaar geleden dat jullie het boek over Mark Rutte hebben geschreven. Is hij inmiddels veranderd?

Van Harten: ,,Ja, absoluut. De kant die wij nu van hem zien – het bijna gewetenloos liegen – zagen wij destijds niet in hem. Zo hebben we veel oud-collega’s van hem gesproken, in de tijd dat hij als manager bij Duyvis werkte. Daaruit ontstond het beeld van een integere man. Hij heeft daar bezuinigingen moeten doorvoeren maar stond wel op goede voet met de werknemers. Hij kwam op voor de bezwaren van zijn personeel.’’

Van der Kooij: ,,Het is een heel groot verschil. Nog steeds is hij de joviale man, dat blijft onveranderd. In zijn tijd als Tweede Kamerlid of staatssecretaris heb ik hem nooit kunnen betrappen op halve waarheden. Hij lijkt nu veel beter te hebben geleerd wat macht is.’’

Hoe staat het mijn overlevingskansen voor de toekomst?

Van der Kooij: ,,Goed, gek genoeg. Laat ik vooropstellen dat ik dit gedrag schadelijk vind voor het aanzien van de politiek. Toch schat ik in dat Rutte zich nog wel staande houdt. Ondanks dat geloofwaardigheid en betrouwbaarheid belangrijke eigenschappen zijn voor een politicus, beschikt Rutte nou eenmaal over eigenschappen om elk debat toch weer te overleven.’’