Wouter van Loon Nieuws 8 mrt 2017, 08:27

Leestijd: 5 minuten

Buma: Van de dienstplicht word je een beter mens

Ja, ook voor Metro had Sybrand Buma een grapje in petto. Wat hij als eerste zou doen als hij premier van Nederland wordt? „Netflix in het torentje aanleggen.”

Het imago van de CDA-lijsttrekker is als een blad aan een boom omgedraaid. Stond hij eerst bekend als saaie Hendrik, nu heeft plotseling iedereen het over typische humor van Buma, waar de Volkskrant al een eigen term voor bedacht: ‘Bumor’. Zelf interesseert Buma het niet zo veel. „Het zal me wat.”

Uw belangrijkste verkiezingsthema is normen en waarden. Waar moeten we dan aan denken?

Ik ben niet de enige met grote zorgen over normen en waarden, uit onderzoek blijkt dat negentig procent van de Nederlanders zich daar zorgen over maakt. Mensen voelen zich onzeker en hebben het gevoel dat het verband uit de samenleving weg is.

Dat blijven toch wat holle frasen. Kunt u eens specifiek een paar van die normen en waarden noemen?

We hebben het dan bijvoorbeeld over zorg voor elkaar. Je leeft niet voor jezelf, we zijn geen 17 miljoen losse Nederlanders die toevallig in dezelfde polder leven. Daarnaast denk ik aan gelijkwaardigheid: iedereen heeft respect voor elkaar, de een telt niet iets meer mee dan de ander.

De afgelopen decennia is de samenleving geïndividualiseerd. Dat begon in de jaren 60 als een bevrijding, af van het juk en de dwang. Maar er is niets voor in de plaats gekomen, alle samenhang in de maatschappij is weg. Daarnaast verdwijnen vaste banen, daar komt een onzekere flexbaan voor in de plaats. Onzekerheid en gebrek aan perspectief versterken de trend.

Individualisering, globalisering; die ontwikkelingen zijn heel moeilijk te stoppen. Op die manier wordt het nooit meer wat met die normen en waarden.

De politiek zegt: die trend is zo moeilijk, dus gaan we maar inzetten op de korte termijn. Maar er zijn wel antwoorden te geven. De politiek moet eerst erkennen dat we niet meer ieder jaar meer loon en zekerheid kunnen geven. Daarnaast moet er weer verband in de samenleving worden aangelegd. Bijvoorbeeld door schelden en beledigen op internet aanpakken. Of door het mantelzorgers makkelijker te maken. En we willen maatschappelijke dienstplicht voor jongeren.

Laten we die dienstplicht er eens uitlichten. Hoe moet dat er in de praktijk uitzien?

Die kan bij defensie worden gedaan, maar het kan ook in de zorg, of bij natuurorganisaties. Ze kunnen dan zien dat het mooi is om iets voor een ander te doen. We hebben nu de maatschappelijke stage op de scholen, dat duurt een week. Dit zou een half jaar moeten duren.

Dan zitten we met duizenden jongeren die helemaal geen zin hebben om een half jaar verplicht te werken.

Bij die maatschappelijke stage denken veel jongeren ook: wat moeten we ermee. Maar achteraf vinden ze het vaak heel leuk. Veel van die jongeren blijven achteraf vrijwilligerswerk doen.

En toch zullen heel veel jongeren hier geen zin in hebben.

Ja, dat kan heel goed.

Wat zegt u tegen hen?

Als je het eenmaal gedaan hebt, word je er een beter mens van.

Daar zullen veel jongeren lak aan hebben. Wat is de sanctie als ze gewoon thuis blijven?

Ik kan me voorstellen dat je pas een startkwalificatie op de arbeidsmarkt krijgt als je die dienstplicht hebt gedaan.

Dus ook al ben je cum laude afgestudeerd, je kunt dan niet aan de slag?

Ja. Juist tegen de jongens en meisjes die heel goed zijn, wil ik zeggen: het is heel goed als je in je leven een aantal maanden niet op de beursvloer geld gaat verdienen, en weet dat je ook iets voor een ander kunt doen.

Ik denk dat zij zeggen: ik investeer liever een half jaar in mijn studie.

Dan zeg ik: je hebt nog tijd genoeg.

Is dat niet heel betuttelend?

Dat vind ik totaal geen verwijt. Dit is nodig, tenzij we vinden dat het nu de goede kant op gaat.

Waar u zich ook zorgen over maakt, is de drugscriminaliteit in Brabant.

We zien daar waar het huidige beleid toe heeft geleid: we hebben meer drugscriminaliteit dan welk land dan ook. De productie en smokkel is bij ons in vertrouwde handen.

Er ligt nu een wetsvoorstel waarin de wietteelt gereguleerd wordt. Dat zou de criminelen de markt uit handen kunnen nemen.

Dat is een illusie, een droom. Nederland is geen eiland. Tachtig procent van de Nederlandse wiet gaat naar het buitenland.

Wat wilt u dan doen?

Coffeeshops zijn het verkeerde signaal. Ik vind het ongekend dat we dat in Nederland het normaal vinden dat je daar drugs kunt kopen. Ik wil de criteria aanscherpen, op termijn moeten de coffeeshops eruit.

Maar hier pak je de criminaliteit ook niet mee aan: in die coffeeshops komt immers maar twintig procent van de wiet terecht.

Nederland heeft het ruimste beleid van Europa, en we hebben ook de meeste teelt.

Toch zegt negentig procent van de gemeenten dat ze de wietteelt willen reguleren.

Dat willen ze alleen zodat ze tegen hun burgers kunnen zeggen dat ze er iets aan doen.

Hoe gaat u de teelt voor het buitenland dan bestrijden?

Net als nu: hard aanpakken.

Maar u signaleert dat de criminaliteit in Brabant uit de hand loopt, en dat daar iets aan moet gebeuren. Het huidige beleid is blijkbaar nog niet goed genoeg. Wat wilt u nu precies doen?

Heb je wel eens van politie gehoord?

Dit is een van uw belangrijkste verkiezingsthema’s. U heeft toch wel over specifieke maatregelen nagedacht?

De politie heeft meer mensen nodig. En ze moeten meer middelen krijgen, de afluisterwet is bijvoorbeeld verruimd. Daardoor weten we veel sneller hoe die criminelen precies handelen.

U heeft internationaal de wind tegen. Landen die een keiharde oorlog tegen drugs hebben gevoerd gaan nu wietteelt reguleren. Zeven staten in Amerika, in Latijns-Amerika wordt er over gesproken, in Uruguay is het al zo ver.

Dat zijn geen EU-landen. Nederland gaat grote ruzie krijgen met de buren als we de teelt gaan reguleren. We krijgen nog meer drugstoeristen. En het meeste geld wordt verdiend met de productie van pillen, dus we stoppen de criminaliteit er niet mee.