Sophie Rietmulder Geld & Carrière 13 mei 2025, 17:01

Leestijd: 4 minuten

Het aantal jongeren met betalingsproblemen groeit: ‘Vooral achterafbetaaldiensten zijn gevaarlijk’

Jongeren betalen steeds vaker achteraf en zien contant geld als iets van vroeger. Waar geld vroeger tastbaar was in de vorm van muntjes en briefjes, is het nu een abstract getal op een scherm. De gevolgen? Steeds meer jongeren krijgen betalingsproblemen en ouders weten niet altijd hoe ze moeten ingrijpen.

Gerechtsdeurwaarder en directeur van Flanderijn Michel van Leeuwen ziet de schuldenlast onder jongeren snel groeien en maakt zich zorgen.

Achteraf betalen voelt niet als schuld

„Vroeger ging je met contant geld de stad in en wist je wat je had”, zegt Van Leeuwen. „Nu leg je je telefoon op een betaalautomaat en is het klaar. Jongeren ervaren geld daardoor anders. Ze geven aan dat het heel makkelijk is om geld uit te geven. En social media versterkt dat alleen maar. Je ziet voortdurend waar anderen hun geld aan uitgeven.”

Volgens Van Leeuwen is vooral achteraf betalen populair, omdat het direct een beloning geeft: je kunt iets kopen zonder eerst te sparen. „Jongeren zien achteraf betalen niet als een lening, terwijl het dat wél is. Ze handelen vaker uit impuls en denken minder aan de gevolgen.”

Metro schreef laatst al dat mensen het steeds normaler vinden om dure aankopen achteraf of in delen te betalen.

Zorgpremie? Die slaan ze wel een maandje over

Dat jongeren daardoor in de schulden raken, merkt Flanderijn dagelijks. „Jaarlijks behandelen wij nu 90.000 vorderingen van 45.000 jongeren tussen de 18 en 24. Dat aantal is de afgelopen vijf jaar verdubbeld en komt vooral door het gemak van uitgeven en achteraf betalen.”

De schulden gaan overigens verder dan achterafbetaaldiensten als Klarna. „Wat je veel ziet is dat jongeren Klarna wel betalen omdat zij snel ingrijpen bij achterstanden, maar hun zorgverzekering, die overigens steeds duurder wordt, overslaan. Of ze vergeten de scooter te laten keuren en krijgen een boete van het CJIB. Het gevolg: meerdere kleine schulden die zich opstapelen. De meest voorkomende schuldeisers zijn DUO, de zorgverzekeraar en incassobureau CJIB. En dan moeten ouders ineens bijspringen.”

De rol van ouders bij betalingsproblemen

Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Veel ouders groeiden op zonder Tikkies, Klarna of online bankieren. Toch is het belangrijk om wél mee te bewegen. „Verdiep je in de wereld van je kind”, adviseert Van Leeuwen. „Het Nibud heeft handige tools om inzicht te krijgen in de financiële situatie van jongeren. Maar vooral: praat erover. Hoe geef je geld uit? Waar geef je het aan uit?”

Volgens onderzoek van Flanderijn maakt 85 procent van de ouders zich zorgen over de uitgaven van hun kinderen. Gelukkig durft een groot deel het gesprek ook aan te gaan. „Dat is echt stap één”, zegt Van Leeuwen. „En begin daar op tijd mee.”

Toch is het niet de bedoeling dat ouders elk probleem met geld oplossen. „Je kunt als ouder best eens financieel helpen, maar dat verandert het gedrag niet. Uiteindelijk moet je kind leren hoe het werkt. Een goede manier om dat gesprek aan te gaan, is via websites zoals Geldfit. Daar vul je een paar dingen in en krijg je direct inzicht in je financiële situatie. Dat is een mooi startpunt voor een goed gesprek.”

Schade en schande als leermeester

Echte financiële bewustwording komt volgens Van Leeuwen vaak pas als het misgaat. „Door schade en schande leert men. Jongeren hebben vaak geen idee wat hun vaste lasten zijn, of waar ze recht op hebben. Wist je dat een kwart van de jongeren geen zorgtoeslag aanvraagt? Dan laat je gewoon geld liggen.”

Daarom pleit hij voor vroeg beginnen. „Op de basisschool kun je al uitleggen wat geld betekent en wat sparen is. En zodra ze ouder worden kun je dieper op geldzaken ingaan: wat verandert er als je 18 wordt? Welke kosten komen erbij? Daar ligt ook een taak voor scholen. Meer dan 80 procent van de jongeren geeft aan dat ze op school meer hadden willen leren over geld.”

Praktisch aan de slag met betalingsproblemen en geldzaken

„Uiteindelijk komt het erop neer: geef geen geld uit dat je niet hebt,” zegt Van Leeuwen. „Wil je iets kopen, zorg dan dat je er extra voor werkt. Betalingsproblemen ontstaan vaak als je eerst iets koopt en daarna merkt dat je geen geld meer hebt voor je vaste lasten. Zelfs festivaltickets kun je tegenwoordig achteraf betalen. Dat is een zorgelijke ontwikkeling.”

Voor ouders die zich afvragen wat ze nú kunnen doen, heeft Van Leeuwen één concrete tip: „Ga het gesprek aan naar aanleiding van de tools die bij Nibud en Geldfit te verkrijgen zijn. Daar kun je anoniem advies krijgen, een test doen en zien welke hulp er beschikbaar is. De problemen onder jongeren groeien, maar er is ook veel hulp. Je hoeft het niet alleen te doen.”

De Spaarrekening: ‘Onze hond brengt meer kosten met zich mee dan gedacht’

Geld maakt (niet) gelukkig: ‘Geluk zit voor mij in een plank hout en een potje verf’

Reacties