Maaike Helmer Opinie 4 sep 2017, 06:13

Leestijd: 3 minuten

#fuckperfect

Als ik iets heb geleerd van de afgelopen weken – na de bijval op mijn artikel over de dwang van altijd-maar-mooi-en-fijn (#fuckgeluk) en het artikel over ‘de anderen’ (#fuckanderen) – is dat we veel eisen van het leven en van onszelf. Het leven moet perfect zijn, wij moeten perfect zijn, we willen een perfect beeld naar buiten uitstralen. En daar gaan we langzaam aan kapot.

In Japan bestaat de esthetiek-filosofie wabi sabi. Het is een beetje moeilijk uit te leggen, maar het komt erop neer dat de schoonheid van imperfectie gekoesterd wordt. Imperfectie maakt objecten individueel, geeft ze een verhaal, maakt ze onvervangbaar. Wabi sabi respecteert, nee éért het tijdelijke, het vergankelijke en de incompleetheid van dingen. Als je wabi sabi vertaalt naar de westerse cultuur, en de esthetische filosofie naar een mensbeeld, hoop ik dat we op een keerpunt staan.

Het leven is niet altijd maakbaar. Het leven is niet perfect. Het leven zelf is wabi sabi: tijdelijk, vergankelijk en incompleet. Ik vind dat een heel troostrijke gedachte. Wij mensen zijn ook niet perfect. En ook dat is troostrijk. En: mooi. Ik ervaar dat als ik me wabi sabi opstel (laat ik het maar even zo noemen), anderen dat ook doen. En ik merk, dat als iemand anders zich kwetsbaar opstelt, eerlijk durft te zijn, ik dat juist prachtig en krachtig vind. Mensen krijgen een diepere laag. Een verhaal. Zijn echt. Ze zijn zo wabi sabi als het leven.

Naast wabi sabi bestaat er in Japan ook nog kintsugi (ook wel bekend als Kintsukuroi). Dat komt erop neer dat als je bijvoorbeeld servies breekt, dit gelijmd wordt. Maar niet gewoon gelijmd, nee, lijm gemengd met zoiets als goud-, zilver-, of platinapoeder. De barst mag gezien worden. De methode werd naar verluidt in de vijftiende eeuw geïntroduceerd toen Japanse shogun (alleenheerser) Ashikaga Yoshimasa gebroken theekom liet repareren maar niet tevreden was met het resultaat (het was, vertelt het verhaal, aan elkaar gezet met metalen haakjes). En toen werd bedacht dat je de barst ook juist kon laten zien, benadrukken, wat zeg ik: met trots kon tonen.

Wat dat betreft is die kintsugi erg interessant. Als je dít vertaalt van gebroken servies naar mensen, zijn imperfecties opeens minder erg. Dan accepteer je ze niet alleen als onlosmakelijk onderdeel van je bestaan, nee, dan mág men ze zelfs zien. Probeer je ze niet meer weg te stoppen. Durf je ze, ook naar buiten toen, te dragen. De mindere momenten. De kanten die niet fantastisch zijn. Een totaal beeld van jou is veel mooier dan een gepolijste Instagramweergave van je leven. Toch? Je wordt er ook veel gelukkiger van, als je – om in de woorden van kintsugi te blijven – je hele jezelf mag zijn. Barstjes en al.

Bij mij is de burn-out die ik acht jaar geleden kreeg, een kintsugi-onderdeel van mijn verhaal. Bijvoorbeeld. Maar het kan van alles zijn. Het feit dat mijn ene oog naar buiten kijkt als ik moe ben. Mijn te harde lach. Mijn drukke hoofd. Allemaal hartstikke kintsugi. Het valt me op dat wabi sabi en kintsugi wel het laatste zijn waar we op dit moment mee bezig zijn. Nee, we zijn bezig met maakbaarheid, instagrammability en – indien nodig – filters en bewerkingsprogramma’s. Om de werkelijkheid maar zoveel mogelijk ons wensbeeld op te leggen. Een recept voor ongelukkig zijn. Laten we dat eens omdraaien.

Het leven is wabi sabi. Mensen zijn wabi sabi. En onze imperfecties moeten we vieren; kintsugi. Fuck perfectie.

WIE IS MAAIKE?

Maaike Helmer is founder van het eerste online magazine over alles wat met stress te maken heeft, stressedout.nl.