Erik Jonk Films & series 18 jun 2025, 18:08

Leestijd: 4 minuten

Het Grote Offensief: niet voor te stellen dat onze kinderen zo aan het front moeten vechten

Het Grote Offensief in 1944 moest de weg naar de bevrijding van Zeeland in de Tweede Wereldoorlog betekenen. Dat werd het uiteindelijk ook, maar het kostte duizenden doden en verwoesting van alles wat zo mooi Zeeuws was. Nee, daar word je in de bioscoop natuurlijk niet vrolijk van, maar de film draait er vanaf morgen toch. Het drukt je wel met je neus op de (oorlogs)feiten.

Het Grote Offensief van regisseur Victor D. Ponten is een beetje een apart geval. Het is namelijk een ruim anderhalf uur durende documentaire met beelden uit 1944, gemixt met gespeelde filmscènes. Het zal niet aan elke biosganger besteed zijn. Metro besloot door het belangrijke onderwerp toch te gaan kijken voor de Filmrecensie van de Week.

Het verhaal van Het Grote Offensief

Waar het in Het Grote Offensief om draait, zijn twee rivaliserende geallieerde bevelhebbers en beroemde namen. Generaal Dwight Eisenhower (Amerika) en veldmaarschalk Bernard Montgomery (Groot-Brittannië) botsen in een strijd van ego’s en strategische keuzes. Dit heeft de eerder genoemde verwoestende gevolgen voor de Zeeuwse bevolking tijdens die bevrijding van Nederland. Er werd nogal een hoge prijs betaald. Aan de hand van authentiek archiefmateriaal wordt de complexe werkelijkheid achter de bevrijding in 1944 in beeld gebracht.

Anders gezegd: je krijgt behoorlijk wat info over de ‘strategie rond het geallieerde offensief om de Westerschelde’ te verwerken. Gelukkig gaat dat niet op de gortdroge manier die je op de middelbare school misschien soms haatte. Er is namelijk heel veel bewegend beeld, gespeeld, maar ook echte opnames van toen.

Dit is toch De Slag om de Schelde?

Wat ook apart is, is dat de makers deze uit D-Day (de grootscheepse landing van de geallieerden in Normandië) voortkomende slag in Zeeland ‘een vergeten verhaal uit de Tweede Wereldoorlog’ noemen. Het heeft toch echt alles te maken van De Slag om de Schelde, die Nederlandse succesfilm uit 2021. Die was nog van dezelfde makers ook. De Slag om de Schelde is inmiddels voor velen geen vergeten oorlogsverhaal meer. 400.000 mensen ging naar de bioscoop en daarna verscheen de titel wereldwijd op Netflix (dat vandaag met iets heel anders uitpakte, een reality-serie over Yolanthe Cabau).

Je zou kunnen zeggen dat Het Grote Offensief meer een periode bespreekt en niet de specifieke Slag om de Schelde en die van de Sloedam in het bijzonder. En dat de strategie en keuzes van de leiders veel meer wordt belicht. Dat laatste maakt Het Grote Offensief wel een beetje een geschiedenisles. Positief daarbij: de geschiedenisleraar is goed en dat is te danken aan die mooie stem van Gijs Scholten van Aschat.

Noord-Hollander als Adolf Hitler

Bij de gespeelde scènes zijn de belangrijke rollen weggelegd voor Martijn Oversteegen (Montgomery) en Michael Krass (Eisenhower). De op en top Noord-Hollander Mike Reus is als Adolf Hitler in Het Grote Offensief te zien. Met een typisch snorretje en behoorlijk wat geschreeuw benadert Reus de Duitse Führer heel aardig.

Hoe het zat met Eisenhower en Montgomery, dat gaan we hier natuurlijk niet verraden. Laten we het op conflicten met nogal grote gevolgen houden (die duizenden doden). De reputatie van de twee dreigde zo een behoorlijke deuk op te lopen. Maar ach, daar kun je – in het geval van Eisenhower – later gewoon president van de Verenigde Staten mee worden. Twee termijnen nog wel.

Onmenselijke beslissingen in Het Grote Offensief

Voor wie in de Tweede Wereldoorlog geïnteresseerd is, geven we wat highlights van Het Grote Offensief mee. Onmenselijke beslissingen. Breskens als brandende hel. Overstroomd Walcheren. Oververmoeide Canadese soldaten die uit het ziekenhuis werden getrokken om ‘gewoon’ weer door te vechten. Blunderen vs meesterlijke tactiek. Honderdduizend Duitsers die over het Zeeuwse water moeten ontsnappen. En: doorvechten stond voor de nazi-Duitsers gelijk aan zelfmoord. Je krijgt het allemaal.

Maar nogmaals: Het Grote Offensief is een geschiedenisles op het grote witte doek en daar moet je van houden. Over de Tweede Oorlog kunnen echter niet genoeg verhalen worden verteld, dat is ook weer zo. Als je dit ziet kun je je echt niet voorstellen dat jijzelf of je kinderen aan een front moeten vechten. Tegelijkertijd krijg je mee hoe verdomd moeilijk ‘oorlogje spelen’ is.

Beoordeling uit 5: 2,5

De komende weken lees je in de Filmrecensie van de Week meer over F1 The Movie, het Formule 1-spektakel met Brad Pitt en Kind met Noortje Herlaar, een vreselijk drama over een baby op komst.

Full Moon Party in Thailand: hartstikke gaaf, maar het kan ook een ware hel worden

Na een ongeluk alleen nog weten dat je verliefd was, maar je brein is verder álles kwijt

Reacties