Joram Bolle Dossier 28 apr 2018, 09:25

Leestijd: 7 minuten

Nieuwbouwwoning: vaak letterlijk lot uit de loterij

Zeker vijf gele hijskranen steken fel af tegen de strakblauwe lucht. De enige witte wolk komt uit de verderop gelegen kolencentrale van Nuon. Het is één van de eerste warme lentedagen. De bouwvakkers hier in de Houthavens in Amsterdam-West zouden waarschijnlijk liever op een terrasje zitten. Maar ze moeten door. Twee mannen brengen met een verhuislift inbouwapparatuur naar binnen in één van de gloednieuwe appartementencomplexen. Op 1 mei worden de koopwoningen van het project Parkblok opgeleverd.

Darla van Hoorn (30) is één van de nieuwe bewoners. Wat mazzel was wel nodig om hier een woning te bemachtigen. Voor de 130 appartementen waren 2.100 inschrijvers. Loting bepaalde eind 2015 wie er een woning kreeg. Van Hoorn: “Eerst werd ik uitgeloot. Een maand later bleek dat degene die het appartement van mijn voorkeur had gekregen de financiering niet rond kon krijgen.” En dus kon ze alsnog haar tweekamerappartement van 50 vierkante meter krijgen. Voor een prijs die nu bespottelijk lijkt: 158.000 euro. “Ik ben als een gek met m’n hypotheekadviseur gaan bellen,” vertelt Van Hoorn. Ondanks een flexcontract kreeg ze een hypotheek en kon ze haar eerste woning kopen.

Nu huurt ze nog een oud appartement bij de Dam waar regelmatig lekkages zijn. “Eigenlijk zag ik meer in bestaande bouw, in karakteristieke gezellige buurtjes. Maar toen ik dit project voorbij zag komen, ging ik me in nieuwbouw verdiepen. Daar heb je natuurlijk veel minder mankementen in. En ik ben veel bezig met duurzaamheid. Ik krijg bijvoorbeeld zonnepanelen op het dak.”

Oververhitte markt

Als je denkt dat Van Hoorn al een kleine kans had om haar woning te krijgen, moet je je eens voorstellen hoe het is als je nu als starter een nieuwbouwhuis wilt kopen. In een paar jaar tijd zijn én de prijzen flink gestegen én is er nog meer concurrentie.

Op dit moment kun je in theorie kiezen uit zo’n 14.000 huizen. Dat was het complete nieuwbouwaanbod in Nederland in het eerste kwartaal van dit jaar. Ongeveer een vijfde van het totale aanbod aan koopwoningen: 73.000, blijkt uit recente cijfers van de Nederlandse Vereniging voor Makelaars (NVM).

Veel minder dan een jaar eerder. Toen was er een aanbod van ruim 110.000 koopwoningen. Het opvallende is dat er begin 2017 ook 14.000 nieuwbouwwoningen in het aanbod zaten, wat neerkwam op 12 procent van het totale aanbod. Maar de vraag naar koopwoningen is sinds die tijd niet gedaald. Dat betekent dat er veel meer potentiële kopers voor nieuwbouwhuizen zijn bijgekomen.

Dat valt terug te zien in de prijsontwikkeling. Voor een gemiddeld nieuwbouwhuis betaal je nu 16 procent meer dan vorig jaar. Bij bestaande bouw is de gemiddelde verkoopprijs rond de 10 procent gestegen. Toch kan het soms makkelijker zijn als jongere om een nieuwbouwhuis te krijgen.

Vaste prijs

Dat weet Lauriëtte de Ruiter (27) ook. Ze wilde eind 2015 met haar vriend weg uit het centrum van Rotterdam. “We wilden minder in de drukte wonen, maar ook weer niet te ver van de stad,” zegt De Ruiter. Hun oog viel op het aangrenzende Berkel en Rodenrijs. “De bestaande bouw was daar voor ons niet te betalen. Het was al een periode dat er flink werd overboden.” Vlak naast de Randstadrail, waarmee je in 10 minuten in hartje Rotterdam bent, verrees een nieuwbouwproject. Voor de eerste fase werden ze uitgeloot, voor de tweede ook. Maar drie keer bleek scheepsrecht. Begin 2017 startte de bouw van hun eengezinswoning. De Ruiter: “In februari dit jaar werd de woning opgeleverd. Toen moest er nog een paar weken geklust worden.”

Een groot voordeel van nieuwbouw ten opzichte van bestaande bouw voor jongeren: de prijzen zijn vast. Dus bij nieuwbouw heb je nou net geen last van ouderen met diepere zakken of investeerders die gigantisch overbieden. Nou ja, meestal. Sinds een tijdje zijn er ook verhalen waarbij het startersvoordeel van een vaste prijs voor een nieuwbouwwoning weg is. Eén daarvan is het Amsterdamse project Kade Noord, met ongeveer duizend inschrijvers voor 47 woningen. Ze hadden afhankelijk van het type woning tussen de 185.000 en 320.000 euro moeten kosten. Hádden. Want de ontwikkelaar besloot niet te loten, maar de kandidaten te laten bieden op de nieuwbouwwoningen.

In de Utrechtse wijk Leidsche Rijn gebeurde hetzelfde. Gemeenten zijn er niet blij mee, net als Vereniging Eigen Huis, een grote belangengroep voor woningkopers. De prijzen lopen bij die projecten op en starters vissen vaak achter het net. Ontwikkelaars zien er weinig problemen in. Het is een wet van vraag en aanbod. En het mag gewoon.

Best passende kandidaat

Je hoeft natuurlijk niet per se een huis te kopen als jongere op de woningmarkt. Maar aan een nieuwbouwhuurhuis komen is niet makkelijker. De huursector bij nieuwbouw is een stuk kleiner dan de koopsector. In 2017 werden in Nederland zo’n 60.000 woningen gebouwd. Daarvan waren er 15.000 bedoeld voor verhuur in de vrije sector, dus met een huurprijs vanaf 711 euro per maand. Makelaars die aangesloten zijn bij de NVM verhuurden in 2017 landelijk 4.000 nieuwbouwwoningen. Qua aantallen klein bier, maar wel 65 procent meer dan een jaar eerder.

Het grootste deel van de nieuw gebouwde woningen is middenhuur – 711 tot 1000 euro per maand. In die prijsklasse is de woningnood ook het hoogst. Maar er zijn grote verschillen tussen steden. In Utrecht was bijvoorbeeld 53 procent van de nieuwbouwwoningen middenhuur, in Amsterdam was dat maar 7 procent. Daar moet volgens de gemeente wel verandering in komen. Van de 50.000 woningen die Amsterdam tot 2025 wil bouwen, moet 40 procent bedoeld zijn voor middenhuur en middeldure koop (tot 250.000 euro). Voor sociale huur is ook 40 procent gereserveerd. De overige 20 procent is voor dure huur en koopwoningen.

Huurwoningen worden net als bij koop via loting toegewezen, maar het kan ook anders. Bij project Pontsteiger in de Amsterdamse Houthavens van ontwikkelaar Bouwinvest staat bijvoorbeeld op de site dat de woningen “worden toegewezen op volgorde van binnenkomst” van het dossier dat een huurder in moet sturen. Aan de andere kant van de stad in het project Cruquius van ontwikkelaar Amvest krijg je een woning als je “de best passende kandidaat” bent. Meer leggen ze niet uit over de toewijzingsprocedure.

Nieuwbouwhuur heeft wel een aantal voordelen ten opzichte van kopen. Voor een huurwoning ga je pas betalen als je er in woont. Bij koop zit je vast aan dubbele lasten. En dat vanaf het begin van de bouw tot aan oplevering. Daarbij liep bij Darla van Hoorn de bouw flinke vertraging op, vertelt ze: “Eigenlijk zou de woning medio 2017 worden opgeleverd, maar dat is dus mei 2018 geworden. Gelukkig is mijn huidige huurwoning niet heel duur, anders was het wel lastig geworden.”

Twee huizen tegelijk

Veel nieuwbouwprojecten hebben last van onzekere opleveringen. Dat maakt het ingewikkeld te plannen wanneer je je eigen huis verkoopt of je huur opzegt. Lauriëtte de Ruiter verhuisde met haar vriend naar een tijdelijke huurwoning in Capelle aan den IJssel. “We woonden in het koopappartement van mijn vriend in Rotterdam. Dat verkocht hij al voordat we ons nieuwbouwhuis hadden gekocht, omdat we niet met twee koophuizen wilden zitten.”

Daarnaast kan het een probleem zijn om klussers in te plannen. Dat heeft ook Karen Visser-Conradi (46) ervaren. Zij kocht met haar man een nieuwbouwhuis in het Zuid-Hollands plaatsje Reeuwijk: “Het is lastig om aannemers op elkaar af te stemmen. Als de vloer nog niet gelegd is, kan bijvoorbeeld de keuken er niet in. Koop je een bestaand huis, dan kan je in stapjes te werk gaan: eerst de badkamer, dan de keuken, dan de muren. Nu is het allemaal tegelijk. We krijgen een hele mooie woning, maar ik denk wel dat dit de laatste keer is dat we een nieuwbouwhuis kopen.”

Darla van Hoorn is ondanks de vertraging van het project en eerdere onzekerheid over de opleverdatum heel blij met haar keuze: “Na oplevering ben ik nog vijf, zes weken zoet. Maar dan heb ik wel een huis dat ik helemaal naar m’n eigen hand heb kunnen zetten.”

OVER METRO DOSSIER

Elke zaterdag vind je bij Metro verhalen over spraakmakende zaken. We kennen het, doordeweeks moet alles vlug, maar gelukkig is er in het weekend tijd om lekker lang te lezen over opzienbarende onderwerpen. Boeiend? Absoluut! Schokkend? Soms. Confronterend? Misschien. Interessant, met een knipoog en vanuit meerdere perspectieven belicht? Altijd!

Deze week: de woningmarkt. Hoe lastig is het om je eerste huis te kopen? En hoe ver ga je om woonruimte te vinden?