Lisa Vermeij
Lisa Vermeij Dossier 10 dec 2017
Leestijd: 7 minuten

Stressmis!? ‘Maak de dagen niet te belangrijk!’

Nog ongeveer twee weken en dan is het kerst en over drie weken vieren we oud en nieuw. Gezellig! Toch? In reclames en liedjes hoor je bijna niets anders: december is de mooiste maand van het jaar. Maar is dat ook echt zo? Verplichte familiebezoekjes, de speurtocht naar speciale (dure) kerstcadeaus, de druk om perfecte culinaire hoogstandjes te creëren en dan moet je er ook nog eens een beetje leuk uitzien. Hoe zorg je dat je niet totaal uitgeput en doorgedraaid het nieuwe jaar in gaat?

Stress rond de feestdagen

Als kind kon ik niet wachten totdat het december was: veel samenzijn met vrienden en familie, lekker eten, veel cadeautjes en twee weken kerstvakantie! Weet je nog dat volwassenen vroeger weleens zeiden: „Later als je groot bent, verlang je terug naar het moment dat je nog op school zat.” Nou dat moment heb ik altijd in december. Als 10-jarig meisje hoefde ik alleen maar aan te schuiven bij het kerstdiner en cadeautjes uit te pakken. Dat is nu wel anders. Naast enorme drukte op werk (einde van het jaar) zit ik al sinds eind november in over kerst: waar ga ik het vieren en met wie en wat geef ik nu weer cadeau? En misschien nog wel erger, wat doe ik met oud en nieuw, want ik moet ook dit jaar natuurlijk wel weer ‘knallend’ het nieuwe jaar beginnen.

Goed, ik schijn niet de enige te zijn die een beetje last heeft van decemberstress. Het woord is zelfs opgenomen in het Algemeen Nederlands Woordenboek: decemberstress: (feestdagen en herdenkingen [feestdagen], stress [maatschappelijke vraagstukken]): vorm van stress die optreedt in verband met of tijdens de feestdagen in december; stress rond de decemberfeestdagen; stress rond de feestdagen. 

Social media vergoten de druk om het perfecte kerstplaatje te creëren

Voor Marleen Derks, psycholoog en oprichter van de Piekerpoli, is december de drukste maand van het jaar.  „Wat ik vaak zie, is dat de decembermaand de uitstraling heeft van dat het allemaal gezellig moet zijn met familie. Alles moet er perfect uitzien, het beste kerstdiner moet op tafel worden gezet en er worden originele cadeaus verwacht. Al deze verwachtingen brengen veel druk met zich mee”, zegt Derks tegen Metro. De psycholoog merkt op dat het de laatste jaren steeds drukker lijkt te worden rond de maand december.  „Social media beïnvloeden de druk natuurlijk ook. Op Facebook en Instagram zie je bijna alleen maar foto’s van het perfecte gezellige kerstplaatje.” In de media en op Facebook en Instagram wordt er een perfect plaatje gecreëerd, maar je hebt ook een grote groep mensen voor wie kerst misschien helemaal niet zo gezellig is. „Mensen die gevoelig zijn voor een depressie of problemen hebben met eten en last hebben van eetbuien, deze mensen voelen nog meer de druk van verwachtingen. Perfectionisme speelt een grote rol, stemmingswisselingen en het volgen van een dieet.”

Geef eens een ervaring cadeau. Foto: Pexels

Social media hebben ook invloed op decemberstress. Consumentenpsycholoog Patrick Wessels legt uit hoe dit komt. „Vroeger dekte je de tafel om indruk te maken op je vrienden en familie. Maar via social media kijkt de hele wereld mee. Zo lijkt het alsof iedereen het perfect voor elkaar heeft, wat je dan ziet is dat merken het ook weer groter gaan maken. Kerstliefhebbers pakken nog groter uit, maar mensen die een hekel aan kerst hebben gaan het juist nog meer haten. Niemand wordt blij van een verplichting.” De 27-jarige Stephanie Franken herkent zich wel in de decemberstress. Ze heeft haar eigen lifestylewinkel en december is voor haar de drukste maand van het jaar. Ze plaatst veel kerstfoto’s op social media. „Voor mijn werk ben ik veel bezig met kerst en dat is op zekere hoogte heel gezellig, maar in mijn privéleven heb ik er dan eigenlijk gewoon veel minder zin in. Ik bedenk meestal op het laatste moment pas wat ik ga doen en trek dan voor het kerstdiner snel een jurkje van drie jaar geleden uit de kast. Stiekem kijk ik best uit naar januari.”

Familieverplichtingen

Alhoewel kerst oorspronkelijk gelijkstaat aan de geboorte van Jezus en vrede op aarde, zijn er helaas ook momenten waarbij kerst niet zo gezellig is (bijvoorbeeld met ‘dank’ aan een niet zo’n aardige schoonmoeder). Vicky Giltjes heeft haar eigen coachingbureau en speciaal voor mensen die last hebben van kerststress organiseert zij een digitale kerststress-challenge. „Kerst is het feest van het grote moeten en dat maakt het allemaal heel gecompliceerd.” Een van de thema’s die zij behandelt is het verplichte familiebezoek. „Als je ouders gescheiden zijn, moet je bijvoorbeeld een hele planning afwerken om bij alle familieleden op bezoek te gaan. En dat zorgt voor nog meer stress. Je kan jezelf niet in tienen delen, blijf bij jezelf en probeer vooral voor jezelf te kiezen.”

Doe normaal! Kerst is ook maar gewoon een dag

Roos Vonk is hoogleraar sociale psychologie aan de Radboud Universiteit en auteur van onder andere het boek: Je bent wat je doet. Haar advies om niet te veel stress te ervaren in december? „Doe normaal! De meeste problemen ontstaan omdat we ons op laten naaien, het moet maar gezellig zijn. Maar eigenlijk is het ook maar gewoon een dag. Je hebt ook weleens een ontzettende leuke dag op een ongeplande manier. Probeer een beetje uit die opgefokte sfeer te stappen. Maak de dagen niet te belangrijk.”  Wil je voorkomen dat de kerstsfeer bederft, zorg dan dat er niet te veel alcohol wordt gedronken. „Alcohol geeft een ontremming en je uit sneller je emoties. Dus zeker als er meer mensen hebben gedronken, ontstaat er eerder ruzie.”

Drunk Santa Claus GIF - Find & Share on GIPHY

Hoe ga je om met je irritante schoonmoeder?

En hoe gaan we om met die vervelende schoonmoeder? Uit meerdere onderzoeken is gebleken dat vrouwen net iets sneller ruziemaken dan mannen. Hoe dat kan? „Mannen zijn wat makkelijker in dingen accepteren zoals ze zijn.” Een conflict met een schoonmoeder ontstaat vaak omdat de vrouw vindt dat de man partij moet kiezen en de schoonmoeder vindt vaak dat dingen op haar manier moeten. Een belangrijke tip van Vonk: „Verander het onderwerp. Probeer te zoeken naar gezamenlijke interesses: bijvoorbeeld dezelfde Netflix-serie of een liefde voor een vakantieland. Het schept een band als je praat over dingen die je allebei leuk vindt, of begin een gesprek over iets waar jullie allebei een hekel aan hebben. Dat schept een nog betere band! En dan denk je misschien aan het einde van de kerst, och ze valt best mee!”

Inspiratie nodig voor een cadeau? Geef een ervaring

Cadeaus geven is vaak leuker dan cadeaus krijgen. Toch kan het soms knap lastig zijn om het perfecte cadeau te vinden. Want laten we eerlijk zijn, van een paar sokken en stapeltje theedoeken wordt niemand echt blij. Geen inspiratie voor een uniek cadeau? Wees creatief. Volgens consumentenpsycholoog Patrick Wessels geven mensen steeds vaker een ervaring in plaats van een echt cadeau. „Van spullen word je vaak heel even gelukkig, maar dat geluksgevoel neemt al snel af. Zo’n dure vaas is leuk voor even, maar niet dat je daar het hele jaar nog over praat. Het is veel gebruikelijker om een weekendje weg te geven, zoiets zorgt voor een betere band en herinner je je meestal nog de rest van je leven.”

Moeten we nu massaal met vliegtickets en hotelboekingen gaan strooien tijdens de kerstdagen? Nee, Wessels legt uit dat het de kunst is om een persoonlijk cadeau te vinden. „Als iemand gek is op tennissen en je geeft een racket cadeau, stel dan ook een keer voor om samen te gaan tennissen.”

OVER METRO DOSSIERElke zaterdag vind je bij Metro verhalen over spraakmakende zaken. We kennen het, doordeweeks moet alles vlug, maar gelukkig is er in het weekend tijd om lekker lang te lezen over opzienbarende onderwerpen. Boeiend? Absoluut! Schokkend? Soms. Confronterend? Misschien. Interessant, met een knipoog en vanuit meerdere perspectieven belicht? Altijd!

Ditmaal: kerst en oud en nieuw. Hoe voorkom je kerststress, wat eet je tijdens de feestdagen en wat trek je aan?

Foutje gezien? Mail ons. Wij zijn je dankbaar.

Het beste van Metro in je inbox 🌐

Meld je aan voor onze nieuwsbrief en ontvang tot drie keer per week een selectie van onze mooiste verhalen.