Marieke van der Voort
Marieke van der Voort Dossier 11 dec 2017
Leestijd: 9 minuten

Botox op je 20e? Lang leve de onzekerheid!

Hallo botox, dag rimpels! De tijd dat alleen Hollywoodsterren en BN’ers hun jeugdigheid met een paar prikjes botulinetoxine wilden behouden, is definitief voorbij. Ruim 100.000 Nederlanders ondergaan jaarlijks een cosmetische ingreep, zo schat de Nederlandse Vereniging Voor Cosmetische Chirurgie. Botox is bij zowel mannen als vrouwen verreweg het populairst en staat alom bekend als de veiligste ingreep. Toch maken meerdere autoriteiten op het gebied van cosmetische chirurgie zich zorgen: jonge meiden rennen volgens hen veel te snel naar klinieken en komen te vaak in ondeskundige handen terecht. En wat begint met een onschuldig prikje, eindigt dan soms in een ware nachtmerrie.

Trend

Robert Schoemacher, Nederlands bekendste cosmetisch arts, schudt zijn hoofd als hij het over de trend heeft om steeds jonger aan de botox te gaan. „Mijn dochter is bijna tien en ziet ook de filmpjes van jonge vloggers die hun lippen even snel laten doen. Ze groeit op met het beeld dat het volstrekt normaal is om botox te gebruiken als je 18 bent. Maar dat is het natuurlijk niet.”

Cosmetisch arts Robert Schoemacher vindt het onverstandig om botox van je twintigste tot je tachtigste in het gezicht te spuiten. / Perfect Age Beauty Center
Cosmetisch arts Robert Schoemacher vindt het onverstandig om botox van je twintigste tot je tachtigste in het gezicht te spuiten. / Perfect Age Beauty Center

Als je net volwassen bent, moet je niet aan botox beginnen, vindt Schoemacher, momenteel werkzaam bij Perfect Age Beauty Center. „Een 20-jarige die om botox vraagt, is bij mij echt aan het verkeerde adres. Ik vind dat je al duidelijk rimpels moet hebben voor botox. Het wordt sinds 1989 gebruikt voor cosmetische doeleinden, maar blijft toch gif. Zwangere vrouwen behandelen we er daarom uit voorzorg niet mee. En zolang er geen mensen zijn die botox zestig jaar lang achter elkaar veilig hebben gebruikt, vind ik het onverstandig om het van je twintigste tot je tachtigste in het gezicht te spuiten. Verder moeten we er rekening mee houden dat heel jonge mensen op termijn wellicht anders reageren op botox dan ouderen. Totdat we hier meer over weten, blijf ik voorzichtig.”

Gevaar

Volgens cosmetisch dermatoloog Loek Habbema draagt de trend om steeds jonger botox te gebruiken alleen maar bij aan de onzekerheid van jonge mensen. / Colourbox
Volgens cosmetisch dermatoloog Loek Habbema draagt de trend om steeds jonger botox te gebruiken alleen maar bij aan de onzekerheid van jonge mensen. / Colourbox

Ook volgens cosmetisch dermatoloog Loek Habbema, medeverantwoordelijk voor de leidraad Botulinetoxine therapie, schuilt er een groot gevaar in de trend om steeds jonger botox te gebruiken. „Je ziet inderdaad regelmatig meiden van 20 die al aan botox willen beginnen, terwijl er nog geen lijntje te zien is. Ik ben daar een groot tegenstander van. In de geneeskunde wordt botox al heel lang in veel grotere hoeveelheden gebruikt bij kinderen met spasmen. De lage doseringen bij cosmetische toepassingen kunnen medisch gezien niet veel kwaad. Maar deze ontwikkeling draagt alleen maar bij aan de onzekerheid van jonge mensen. En na de eerste spuitjes wordt de stap om steeds verder te gaan en ook fillers te gebruiken al vroeg kleiner en kleiner”, stelt Habbema, tevens voorzitter van de domeingroep Cosmetische Dermatologie van de Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie.

„Jongvolwassenen zie je soms al met te volle lippen en opzichtig opgevulde jukbeenderen. Met mogelijke risico’s houden ze vaak geen rekening, terwijl elke ingreep mis kan gaan. Ook als gevolg van tijdelijke fillers – waarvan artsen soms beweren dat ze gegarandeerd veilig zijn – kunnen serieuze complicaties optreden. Als bijvoorbeeld een bloedvat wordt geraakt, kan de huid in dat gebied afsterven en ontstaat er een litteken. En er zijn wereldwijd tientallen gevallen van blindheid gerapporteerd na het gebruik van tijdelijke fillers. Op de miljoenen behandelingen is dat een zeldzaamheid, maar het zal je maar gebeuren.”

Asymmetrie

Blijvende problemen komen bij botox niet voor, verzekert Habbema. „De effecten van botox zijn altijd tijdelijk, aangezien de stof na een aantal maanden is uitgewerkt.” Van cosmetische complicaties kan echter wel sprake zijn. „Naast blauwe plekken kan er bijvoorbeeld asymmetrie in het gezicht ontstaan. En als je net verkeerd prikt in het gebied rond de mondspieren, zie je weleens dat mensen door hangende mondhoeken even niet meer normaal kunnen drinken, omdat elk slokje weer deels uit de mond lekt.”

Ook een hangend ooglid is een veelgehoorde complicatie. „Dat ontstaat vaak als een arts te dicht op de wenkbrauw spuit”, zegt Schoemacher. „Pas geleden kwam er nog een vrouw uit pure wanhoop bij mij in de praktijk. Van haar vriendin had ze een botoxbon gekregen, pal voor haar bruiloft. Dat was niet helemaal goed gegaan. Haar ene oog zat halfdicht.”

Weg terug?

Volgens journaliste Nathalie Huigsloot, die voor haar boek Het botoxdilemma een rondgang maakte langs psychologen, psychiaters, sociologen, cosmetisch artsen en BN’ers, laten veel jonge meiden zich gek maken door de mooimaakindustrie. „In modebladen zien ze de ‘perfect’ gefotoshopte modellen, op Facebook en Instagram wordt elk oneffenheidje zorgvuldig weggewerkt en bij The Voice of Holland slaan coaches zich voor hun kop als ze niet hebben gedraaid voor dat ene, knappe meisje. Hoe mooier, hoe beter is de boodschap die jonge meiden dagelijks meekrijgen. Ondertussen zien ze populaire vloggers als Monica Geuze en Esmee Trouw doodleuk een kliniek binnenstappen voor wat spuitjes. Als onzekere tiener krijg je haast het idee dat je afwijkend bent als je niets doet. Of dat mensen minder van je houden als je smalle lippen hebt.”

Ook al bevallen de eerste spuitjes, botox maakt je op termijn alleen maar ongelukkiger, denkt Huigsloot. „Botox werkt nu eenmaal verslavend, vertellen zowel artsen als cliënten. Veel mensen gaan na een eerste behandeling steeds kritischer naar zichzelf kijken, met een vaak onhaalbaar ideaalbeeld voor ogen. Hun referentiekader verschuift, ze zullen telkens weer iets nieuws blijven zien en altijd onzeker en ongelukkig blijven als ze het niet kunnen loslaten.”

Zieke markt

Vooral in ondeskundige handen gaat het geregeld mis. Maar het aanbod is zo groot dat consumenten vaak door de bomen het bos niet meer zien. En als de ene deskundige arts nee verkoopt, zijn er altijd wel beunhazen die wat aanrommelen en klakkeloos uitvoeren wat de klant vraagt. „Die laatste groep probeert mensen die voor botox komen ook vaak te verleiden tot allerlei andere ingrepen, met soms ernstige gevolgen”, stelt Peter Velthuis, oprichter van de Velthuis Kliniek. Als dermatoloog van het Erasmus MC ziet hij wekelijks tientallen patiënten op het spreekuur voor complicaties na cosmetische behandelingen. „Sommige praktijken bieden botox aan onder de 100 euro per zone (bijvoorbeeld kraaienpootjes, frons of voorhoofd, red.), terwijl je bij gerenommeerde klinieken en instellingen grofweg tussen de 200 en 350 euro kwijt bent. Dan moeten er bij de consument eigenlijk al alarmbellen afgaan. Vaak doen ze dat namelijk puur om ook fillers te verkopen, en werken ze met mindere materialen en onervaren doktoren. De kans op complicaties stijgt daardoor aanzienlijk.”

„De markt is ziek”, beaamt Schoemacher. „Er zijn heel veel mensen die er alles aan doen om zo snel mogelijk wat spuitjes te zetten, ongeacht de leeftijd of hulpvraag. Ik hoor steeds vaker dat mensen in de pauze een kliniek binnenstappen en tien minuten later weer buitenstaan. Goed luisteren om te bepalen wat je het beste kan doen en cliënten tegen zichzelf in bescherming nemen, wordt steeds minder gedaan. Ik stoor me ook enorm aan de zogenoemde botoxparty’s en klinieken die heel goedkoop botox aanbieden. Vaak gaan zij op alle wensen in en wordt er rotzooi gebruikt.” Zolang er een enorme vraag en heel veel concurrentie is, zal dat vermoedelijk zo blijven, vreest Schoemacher.

Ook Habbema voorziet niet snel beterschap. „We hebben het in Nederland uit de hand laten lopen. Iedere basisarts mag zich hier cosmetisch arts noemen, ongeacht wat die kan. In veel klinieken krijg je bovendien alleen informatie over botox en een beperkt aantal fillers, omdat dat de enige behandelingen zijn die worden aangeboden. Dat gebeurt ook als een andere oplossing veel beter is voor de patiënt, zoals een operatie of het gebruiken van lichaamseigen vet als opvulmateriaal. Er is veel mis en dat draai je niet zomaar terug, ook al zou je verplicht gaan werken met gedegen opleidingen die artsen moeten afronden voordat ze mogen behandelen.”

Nee

Ook mannen gebruiken steeds vaker botox. Toch zijn het nog vooral vrouwen die hiervoor kiezen. / Colourbox
Ook mannen gebruiken steeds vaker botox. Toch zijn het nog vooral vrouwen die hiervoor kiezen. / Colourbox

Niet alleen vrouwen, ook mannen zijn hun uiterlijk door de jaren heen steeds belangrijker gaan vinden. Vooralsnog blijven het echter vooral vrouwen die om botox vragen, merkt Schoemacher. „Van al mijn botoxcliënten is nu ongeveer 15 procent man. Dat is veel als je bedenkt dat 25 jaar terug zelden een man bij mij kwam. Maar vrouwen voelen toch nog altijd een veel grotere noodzaak om iets aan hun uiterlijk te doen.”

Journaliste Huigsloot twijfelde ook meer dan eens, maar besloot naar aanleiding van haar boek ‘nee’ te zeggen tegen de botoxspuit. „Twee vragen speelden daarbij een cruciale rol: Wil ik dit voor mijn kinderen en wat brengt het mij nu echt? Ik wil niet dat mijn dochter het idee krijgt dat ze aan zichzelf moet sleutelen om mooi, geliefd en gelukkig te zijn. Ze moet juist weten dat ze prima is zoals ze is en in mij een goed rolmodel hebben. Bovendien ben ik ervan overtuigd geraakt dat het platleggen van die fronsrimpel me helemaal niets brengt. De angst dat je buitenspel komt te staan als je rimpels krijgt, is diepgeworteld in de maatschappij. Veel vrouwen verbinden er allerlei ingebeelde consequenties aan, zoals het verlies van partner en baan. In veel gevallen is dat onterecht. Kijk naar mij: ik ben 48, gebruik geen botox, maar heb evenveel werk als vroeger, mijn dochter vindt me net zo lief als voorheen en in mijn relatie gaat het uitstekend. Die botoxspuit heb ik dus helemaal niet nodig.”

Ze biedt jonge meisjes en vrouwen die met hun uiterlijk worstelen graag hoop. „Ja, je hebt de Maxim Hartmans die altijd voor jonge, ongerimpelde blaadjes zullen gaan. Maar daar leg je het als vrouw op termijn toch tegen af, botox of niet. Misschien helpt het jonge meiden als ze beseffen dat de meeste mannen niet zo op de millimeter naar het uiterlijk van vrouwen kijken. Uit mijn interviews met acteurs, relatietherapeuten en psychologen blijkt dat het gros veel liever een vrouw heeft die zich met leuke dingen bezighoudt dan een partner die voor elke rimpel naar een kliniek rent.”

Metro heeft de in dit verhaal aangehaalde vloggers Monica Geuze en Esmee Trouw om een reactie gevraagd. Zij wilden niet meewerken aan het artikel. 

Voor het dossier bracht Metro ook een bezoek aan een plastisch chirurg. De video hiervan zie je hieronder.

OVER METRO DOSSIER
Elke zaterdag vind je bij Metro verhalen over spraakmakende zaken. We kennen het, doordeweeks moet alles vlug, maar gelukkig is er in het weekend tijd om lekker lang te lezen over opzienbarende onderwerpen. Boeiend? Absoluut! Schokkend? Soms. Confronterend? Misschien. Interessant, met een knipoog en vanuit meerdere perspectieven belicht? Altijd!

Ditmaal: cosmetische chirurgie en de alternatieven. Lees meer in ons dossier van deze week:

Foutje gezien? Mail ons. Wij zijn je dankbaar.

Het beste van Metro in je inbox 🌐

Meld je aan voor onze nieuwsbrief en ontvang tot drie keer per week een selectie van onze mooiste verhalen.