Jeroen Haverkort Dossier 14 okt 2017, 22:36

Leestijd: 5 minuten

Rust op social media = onrust in je hoofd

Gun je hersenen rust en staar eens lekker uit het raam. ‘Breinprofessor’ Erik Scherder legt uit hoe belangrijk rust is voor onze hersenen: „Mensen die maar doorrazen zijn niet in balans. Rust is heel erg belangrijk voor je creativiteit. Die neemt zienderogen af als je niet genoeg rust pakt.”

Uit de enquête die Metro hield onder ruim negenhonderd lezers, blijkt dat we rust heel belangrijk vinden. Toch neemt slechts 47 procent van de ondervraagden elke dag ‘echte rust’, dat wil zeggen: dat er bewust rust gepakt wordt zonder prikkels van buitenaf. Kortom, we vinden rust belangrijk, maar handelen er niet naar. Hoe komt dat? „We zijn onbewust op zoek naar een beloning als we vlak voor het slapen gaan onze mobiel nog even checken”, aldus hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder. „Een appje, Facebookberichtje of mail ontvangen is de bevestiging dat iemand aan je denkt. En dat is een fijn gevoel. Maar aan de andere kant brengt het ook een bepaalde onrust met je mee. Als je een tijdje geen berichtjes krijgt, vraag je jezelf af hoe dat komt. Rust op social media zorgt dan voor onrust in je hoofd, heel paradoxaal natuurlijk.”

Slapen

Maar brengt die ene mail beantwoorden voor het slapen gaan dan geen rust? Je hebt ten minste iets afgehandeld en dat zorgt voor ruimte. „Zo werkt het niet”, zegt Scherder. „Het is relatief, want er komt altijd wel weer een volgende mail. Je blijft dan hangen in een vicieuze cirkel. Vergeet ook niet dat je je slaap nodig hebt om dingen te verwerken. Sommige mensen zeggen heel stoer dat ze aan vijf uur slaap genoeg hebben, maar dat is onzin. Onderzoek toont aan dat je brein behoefte heeft aan zeven of acht uur slaap per nacht. Mensen die maar doorrazen zijn niet in balans. Rust is heel erg belangrijk voor je creativiteit. Die neemt zienderogen af als je niet genoeg rust pakt.”

Wat is stress en wat kun je eraan doen? Breinprofessor Erik Scherder legt het uit in deze video.

De beste ideeën krijgt Scherder als hij op de fiets zit of tijdens het boodschappen doen. „Het ‘defaultnetwerk’ in onze hersenen komt dan naar boven”, legt de hoogleraar, die verbonden is aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, uit. „Dit is het netwerk dat je gebruikt als je niet piekert, tobt of nadenkt over werk. Het komt vaak voor dat je overdag op je werk maar geen oplossing voor een probleem weet te vinden, maar dat je ’s avonds op de groente-afdeling in de supermarkt ineens een ‘eureka-moment’ hebt.”

Het defaultnetwerk komt alleen naar boven als je brein geen prikkels van buitenaf ontvangt. ’s Avonds tv kijken kan voor je gevoel ontspannend werken, maar is het in feite niet. Ook vlak voor het slapen gaan je mobiel nog even checken is niet goed. „In deze tijd zijn prikkels van buitenaf continu aanwezig. Het is niet voor niets dat er bij vakanties nu geadverteerd wordt met zogenaamde ‘white spots’, plekken waarbij je geen bereik hebt met je mobiele telefoon. Vroeger was dat ondenkbaar. Het verkeer dat rondraast in je hersenen is veel intensiever dan vroeger, toen de huistelefoon normaal gesproken niet meer na tien uur afging.”

Mensen

Oorzaak van die drukte en het rumoer dat we ervaren, zijn vooral drukke plekken. Op onze vraag ‘Door wie of wat ervaar je de meeste drukte?’, geeft 50 procent van de ondervraagden ‘veel mensen’ aan. Lawaai (25 procent), verkeer (7 procent) en anders (17 procent) scoren aanzienlijk lager. De factoren bij anders kunnen variëren van werk, dagelijkse klusjes als boodschappen doen, koken en schoonmaken, vriendschappen onderhouden en de familie bezoeken. Hoe komt het dat we drukte vooral associëren met vooral veel mensen en minder met lawaai? „Dan moet ik helaas met een ‘gezond verstand-antwoord’ komen, want hier is naar mijn weten geen wetenschappelijk onderzoek gedaan”, aldus Scherder. „Mensen zijn er niet alleen, ze maken ook nog eens geluid. Het is alles bij elkaar.”

Wat kun je zelf doen om je hersenen toch even pauze te gunnen? Om voldoende rust te pakken moet je volgens Scherder die rustmomenten inpassen in je dagelijkse leven, omdat dit het meest effectief is. „White spots bestaan niet in mijn vakantie, omdat ik altijd doorwerk”, lacht hij. „Maar ga met de fiets in plaats van bijvoorbeeld de tram, staar tijdens je werk gerust een half uurtje uit je raam of doe een powernap. Dit bevordert je creativiteit.”

OVER METRO DOSSIER

Elk weekend duikt Metro de diepte in! Hoe? Elke zaterdag vind je bij ons verhalen over de meest spraakmakende zaken. We kennen het, doordeweeks moet alles vlug maar gelukkig is er in het weekend tijd om lekker lang te lezen over opzienbarende onderwerpen. Boeiend? Absoluut! Schokkend? Soms. Confronterend? Misschien. Interessant, met een knipoog en vanuit meerdere perspectieven belicht? Altijd!

Onze beste auteurs, vormgevers, filmmakers en fotografen stellen deze bazige dossiers voor je samen. Zo heb jij op maandag gegarandeerd een tof verhaal om te delen met vrienden en collega’s. Met Metro Dossier ben je helemaal up to date. Stop met koppensnellen en verwen je hersencellen!

Ditmaal: rust en stilte. We vinden het allemaal belangrijk om regelmatig rust te nemen, maar we doen het lang niet allemaal. Waarom is dat? En welke gevolgen heeft het? Lees meer in ons dossier van deze week:

Lees ook: Dit zijn de stilste plekken van Nederland

Lees ook: Guido wordt woedend als hij gesmak hoort