Jeroen Haverkort Dossier 14 okt 2017, 03:00

Leestijd: 5 minuten

Guido wordt woedend als hij gesmak hoort

„Als mijn neefje lawaaierig is, dan schieten de gewelddadigste gedachten door mijn hoofd”, zegt Guido Leijten. Het geschreeuw van zijn 5-jarige neefje is maar een van de geluiden waar Leijten gek van wordt. Hij lijdt aan misofonie, een aandoening waarbij specifieke geluiden heftige gevoelens van woede, haat of walging oproepen. Vooral geluiden als gesmak, slikken, ademen, neus ophalen, het gesleep met een muis, typen of klikken met een pen zorgen voor heftige reacties bij misofonie-patiënten. „Bij mij is het vooral woede. Nee, ik schrik dan niet van mijn gedachten. Ik ben het gewend, maar normaal is het natuurlijk niet.”

Misofonie trekt een zware wissel op het leven van Leijten die 29 jaar is en al verschillende banen en relaties achter de rug heeft. „Ik wil niet alles op de misofonie gooien, maar bevorderlijk is het natuurlijk niet.” Zo eet hij liever niet in gezelschap. „Apart eten is niet goed voor je relatie. Zo had ik een vriendin met wie ik probeerde om samen te eten, maar het lukte me gewoon niet. Ik werd kwaad, of ik kropte mijn woede op met als gevolg dat ik de rest van de avond niet te genieten was.”

Alcohol

De aandoening zorgt bij Leijten en lotgenoten voor vluchtgedrag. „Je probeert de geluiden te vermijden en te ontlopen, maar dat is funest voor je sociale contacten. Zo had ik laatst een straatbarbecue. Ik wilde gaan, maar kon het niet opbrengen. Ik zat mezelf al helemaal op te fokken over het eventuele geluid. Er is ook weinig begrip bij mensen, je bent al snel een zeikerd in hun ogen. Bij mijn broers, zus en paar vrienden is er tot op zekere hoogte begrip, maar zij zullen zich niet aanpassen voor me. Al begrijp ik ook wel dat dit moeilijk is. Als ik bijvoorbeeld ga stappen met mijn vrienden of naar een feestje ga, moet ik aardig wat drinken. Aangeschoten merk ik geluiden minder snel op. Maar alcohol is natuurlijk geen oplossing. Het is natuurlijk niet normaal om een paar biertjes achterover te gooien als je naar de verjaardag van je neefje gaat. De enige die me echt begrijpt, is mijn moeder. Als ik bij haar op bezoek ben, eet zij haar broodje altijd in de keuken en laat ze mij in de woonkamer zitten.”

In deze video legt psychiater Damiaan Denys uit wat misofonie precies is.

De misofonie openbaarde zich bij Leijten zo’n vijftien jaar geleden. „Ik zat met mijn twee broers, zus, moeder en haar toenmalige nieuwe vriend aan de eettafel en ik werd helemaal gestoord van hem. Hij kauwde zo gigantisch luid dat ik hem echt iets aan wilde doen. Nou was hij niet mijn meest favoriete persoon, maar dat was niet de reden van mijn gevoel.”

Geluiden die in het verleden zijn geassocieerd met iets negatiefs, lokken bij misofonie-patiënten hevige negatieve reacties uit die in de loop der jaren alleen maar erger worden. Zo ook bij Leijten. „Er komen geluiden bij en ze worden luider en je reactie heftiger. Ik neem aan dat jij het bijvoorbeeld ook vervelend vindt als iemand naast je constant zijn neus ophaalt. Maar waar jij je schouders ophaalt en je kunt focussen op je werk, word ik helemaal gek. Ik kan alleen nog maar op die collega letten en aan niks anders denken dan aan zijn neusgeluiden. Het liefst wil hem aanvliegen en iets ergs aandoen.”

Burn-out

Leijten heeft zich naar eigen zeggen altijd kunnen inhouden. „Maar dat kost me zoveel moeite dat ik er letterlijk ziek van word. Ik krop alles op en daardoor krijg ik hoofdpijn en raak ik uitgeput. Dat is ook een van de redenen dat ik al aardig wat banen heb gehad. Vaak wilden werkgevers niet met mij verder omdat ik zo vaak ziek thuis zat.”

Twee jaar geleden ging het erg slecht met Leijten. „Ik kreeg een burn-out en kwam in een donkere periode terecht waarin ik zelfs een poging deed tot zelfmoord. Wat had het leven immers voor zin? Ik kon geen relaties aangaan, geen baan vasthouden en zat in een sociaal isolement. Net op tijd hoorde ik dat het AMC een hulpprogramma had voor mensen zoals ik.”

Sinds dit jaar gaat het bergopwaarts. „Na een wachtlijst die negen maanden duurde zit ik gelukkig in het hulpprogramma. Iedere maandagavond tref ik lotgenoten. We praten en krijgen cognitieve gedragstherapie. Ook doen we oefeningen zoals het overgooien van een bal. Het is een concentratie-oefening waarbij je je focust op de bal, waarbij je hinderlijke omgevingsgeluiden eigenlijk automatisch negeert. Sporten helpt sowieso, ik loop ook vier keer in de week hard. En sinds kort heb ik weer een baan. Vroeger verzweeg ik tijdens een sollicitatiegesprek dat ik misofonie had, maar uiteindelijk had ik daar alleen mezelf mee. Nu ben ik er open over geweest en is er naar een oplossing gekeken. Fulltime werken lukt me niet. In eerste instantie werk ik vier dagen, maar als dat niet lukt kan ik overschakelen naar drie dagen.”

Er zijn gevallen bekend waarbij de misofonie uiteindelijk helemaal verdwijnt, maar Leijten wil niet te vroeg juichen. „Als dat zou lukken zou dat prachtig zijn, maar als ik een manier kan vinden om me af te sluiten van hinderlijke geluiden zonder in vluchtgedrag te vervallen is dat ook prima. Het enige wat ik wil is een normaal leven leiden.”

OVER METRO DOSSIER

Elk weekend duikt Metro de diepte in! Hoe? Elke zaterdag vind je bij ons verhalen over de meest spraakmakende zaken. We kennen het, doordeweeks moet alles vlug maar gelukkig is er in het weekend tijd om lekker lang te lezen over opzienbarende onderwerpen. Boeiend? Absoluut! Schokkend? Soms. Confronterend? Misschien. Interessant, met een knipoog en vanuit meerdere perspectieven belicht? Altijd!

Onze beste auteurs, vormgevers, filmmakers en fotografen stellen deze bazige dossiers voor je samen. Zo heb jij op maandag gegarandeerd een tof verhaal om te delen met vrienden en collega’s. Met Metro Dossier ben je helemaal up to date. Stop met koppensnellen en verwen je hersencellen!

Ditmaal: rust en stilte. We vinden het allemaal belangrijk om regelmatig rust te nemen, maar we doen het lang niet allemaal. Waarom is dat? En welke gevolgen heeft het? Lees meer in ons dossier van deze week:

Lees ook: Rust op social media = onrust in je hoofd
Lees ook: Aaaargh, waar vind je nog rust?