Margot Smolenaars Dossier 31 aug 2017, 13:02

Leestijd: 5 minuten

‘Ik kon niet roken en longkanker tegelijk hebben’

AnneMarie van Veen (44) leeft al drie jaar met longkanker. En ja, ze heeft gerookt, maar ze verzet zich fel tegen het idee dat haar ziekte daarom ook haar eigen schuld is. ,,Als je als tiener begint te roken, kun je de gevolgen helemaal niet overzien.”

,,Voor het ziekenhuis drukte ik mijn laatste peuk uit in de prullenbak. Daarna ben ik naar binnen gelopen voor mijn eerste chemo, die ik moest ondergaan ter voorbereiding op een medicijnstudie. Dat was op 5 augustus 2014. Van de chemo werd ik mentaal zo raar, dat ik de eerste twee maanden helemaal geen moeite had om van de sigaretten af te blijven. Het ene gif bestreed het andere. Toen ik klaar was met die voorbereidende chemo stak het verlangen weer de kop op. Ook nu snak ik nog elke dag naar een sigaret. Die verslaving is zo sterk en de gewoonte zo hardnekkig, dat ik zelfs na drie jaar soms nog naar buiten stap met mijn kopje koffie met het idee te gaan roken. O nee, denk ik dan, dat doe ik helemaal niet meer. Ik weet zeker dat ik nooit meer een sigaret ga roken. Dat kan ik niet maken, en bovendien wil ik geen slaaf meer zijn van de tabaksindustrie.”

Verder zonder moeder

,,Vijftien jaar was ik, toen ik begon. Ik vond het stoer, bijna alle volwassenen om me heen rookten. Mijn vader stond ermee op en ging ermee naar bed. En ik vond het lekker, echt lekker. Ik was ook helemaal niet bezig met de gevolgen. Die kun je gewoon niet overzien als tiener. Nu weet ik hoe het is om te leven met de wetenschap dat mijn kinderen binnen twee jaar verder moeten zonder moeder. Dat is afschuwelijk. Maar dat realiseer je je niet op je twintigste.”

,,Op 9 juni 2014 kreeg ik de diagnose te horen: longkanker in het vierde stadium. Voor veel longkankerpatiënten is dat een doodvonnis. Voor mijn longkanker bleken doelgerichte medicijnen te bestaan. Zodra die uitgewerkt zijn en de kanker resistent is geworden, is er voor mij niks meer. Wat er daarna gebeurt, weet ik niet. Op het moment heb ik geen actieve kankercellen in mijn lijf en voel ik me goed, al heb ik niet overal meer energie voor. Dood ga ik hier hoe dan ook aan.”

Je hebt zeker gerookt, hè?

,,Ik verwijt mezelf niks. Waarom zou ik? Is het mijn eigen schuld dat ik longkanker heb, omdat ik rookte? Tegen een borstkankerpatiënt zeggen mensen: goh, wat erg. De eerste vraag aan mij is: je hebt gerookt, toch? Ja, nou en? Welk nut heeft die vraag? Ik kan daar niks mee.”

,,Vrij snel na mijn diagnose ben ik me in gaan zetten voor Longkanker Nederland. Het taboe moet eraf. Er zit zo’n stigma op longkanker en veel patiënten schamen zich. Maar een roker heeft geen vrije wil meer, daar ben ik van overtuigd. Veel mededogen kom je niet tegen hoor, als je je uitspreekt als longkankerpatiënt. De hoeveelheid bagger die ik over me heen kreeg, is ontstellend. Nederlanders zijn zo snel met dat vingertje, altijd maar commentaar. Terwijl je ook aan roken gerelateerde kanker kunt krijgen als je nooit gerookt hebt, bijvoorbeeld door meeroken.”

Schuldigen

,,De tabaksfabrikanten zijn de ware schuldigen in dit verhaal. Zij doen alles om de sigaret lekker te laten smaken en de roker verslaafd te houden. Het RIVM heeft nu bevestigd dat er zoiets bestaat als een sjoemelsigaret: door de gaatjes in een sigaret kan de fabrikant een laag nicotine- en teergehalte rapporteren, terwijl een roker in werkelijkheid een dubbele dosis ervan binnenkrijgt. September vorig jaar heb ik aangifte gedaan tegen de tabaksindustrie. Ik wil dat ze gestraft worden, maar bovenal wil ik dat mijn kinderen, die nu 5, 7 en 8 jaar oud zijn, opgroeien in een samenleving waar ze niet aan een sigaret kunnen komen in hun tienerjaren. Na het zien van de film ‘De Vervangers’ ontdekte ik dat kinderen vrijwel de eerste klanten zijn van de tabaksindustrie. En realiseerde ik mij dat ik ook zo’n kind ben geweest. Ik wil mijn kinderen daarvoor beschermen."

https://vimeo.com/120062023

Roken en zielig doen

,,Het Openbaar Ministerie is nog niet zo ver dat het overgaat op strafvervolging, maar binnen Nederland sluiten steeds meer mensen en instanties zich bij ons aan. Aan de andere kant ben ik er ook om verguisd, werd ik uitgelachen en heb ik doodsbedreigingen gehad. Ook krijg ik vaak te horen dat ik vast wel een schadevergoeding wil. Eerst roken en nu zielig doen, is de gedachte. Het is mij niet om geld te doen. Ik wil dat die strafzaak alle praktijken in de openbaarheid brengt. Hoe een rechter daarover zal oordelen, is niet te zeggen. De tabaksindustrie voor het gerecht slepen is nog nooit eerder gedaan. Daardoor hebben we nu al geschiedenis geschreven: de druppel olie is gevallen. En al valt die misschien op een gloeiende plaat, ik hoop dat die uitgroeit tot een enorme vlek.”

Over Metro Dossier

Elk weekend duikt Metro de diepte in! Hoe? Elke zaterdag vind je bij ons verhalen over de meest spraakmakende zaken. We kennen het, doordeweeks moet alles vlug maar gelukkig is er in het weekend tijd om lekker lang te lezen over opzienbarende onderwerpen. Boeiend? Absoluut! Schokkend? Soms. Confronterend? Misschien. Interessant, met een knipoog en vanuit meerdere perspectieven belicht? Altijd!

Onze beste auteurs, vormgevers, filmmakers en fotografen stellen deze bazige dossiers voor je samen. Zo heb jij op maandag gegarandeerd een tof verhaal om te delen met vrienden en collega’s. Met Metro Dossier ben je helemaal up to date. Stop met koppensnellen en verwen je hersencellen!

Ditmaal: roken. We zouden peuken massaal links laten liggen. Maar is dat zo? Hoe hip vinden we roken nog anno 2017?