Anne-Fleur Pel Dossier 30 sep 2017, 02:00

Leestijd: 8 minuten

’Porno reden dat jongeren later aan seks beginnen’

Jongeren beginnen op steeds latere leeftijd aan seks. In 5 jaar tijd is de leeftijd voor ’de eerste keer’ met 1,5 jaar toegenomen naar 18,6 jaar. Is dat niet vreemd met al het bloot en seks waarmee we tegenwoordig worden geconfronteerd via social media, vloggers en internet? Juist niet, zeggen deskundigen. De oorzaak van hun vertraagde seksleven ís juist porno.

Uit het recente onderzoek ‘Seks onder je 25e 2017’ van Rutgers en Soa Aids Nederland blijkt dat jongeren een latere seksuele start kennen. Met 18,6 jaar heeft de helft van de jongeren geslachtsgemeenschap gehad, in 2012 was dat nog met 17,1 jaar. Een duidelijke verklaring voor de verschuiving hebben de onderzoekers niet. Ongeveer de helft van de jongeren die nog geen seks heeft gehad, zegt in het onderzoek zichzelf te jong te vinden.

Porno maakt onzeker

Het kan zijn dat de norm ten aanzien van de leeftijd waarop jongeren seks horen te hebben, is veranderd. Seksuologe Eveline Stallaart denkt dat de oorzaak ergens anders ligt: bij porno. ,,Volgensmij zijn er twee grote redenen waarom jongeren later beginnen aan seks”, zegt Stallaart. „Belangrijkste reden is, en dat weet ik uit de praktijk, dat jongeren veel toegang hebben tot porno. Seks is overal en eenvoudig op te zoeken. Jongeren vinden het steeds normaler.”

https://www.instagram.com/p/BZKRWIblknG/

En dat heeft invloed op hun eigen ’seksuele carrière’. „Ze zien opgepoetste, met Photoshop-bewerkte beelden van lijven waaraan geknutseld is. Dat maakt ze onzeker over hun eigen lijf. Hetzelfde gebeurt bij het kijken naar bepaalde vloggers. Neem Kylie Jenner met haar miljoenen volgers. Alle meiden denken dat ze ook van die bolle billen en volle lippen moeten hebben omdat mannen dat willen. Ze denken: Hé, zo zie ik er niet uit! Door die onzekerheid schuiven ze het hebben van seks van zich af. Dat komt nog wel. ”

Moet ik dát allemaal kunnen?

Maar dat is niet het enige waardoor jongeren onzeker worden van porno: „Wat dacht je van alle verschillende standjes, extreme dingen soms, die ze te zien krijgen? Porno kan heel heftig zijn. Jongeren denken dan: Moet ik dat allemaal kunnen? Vooral meisjes denken zo. ’Ik kan het niet, ik zie er niet zo uit, dus wacht ik tot ik ouder ben.’ Porno schrikt ze af.”

Een andere oorzaak voor de late start is volgens Stallaart social media. „Vroeger stond je buiten met een groepje vrienden te kletsen, ging je naar de bios of naar een kroeg. Nu is het individualistisch. Ze zitten als individuen thuis op social media of te Netflixen. Ze zijn alleen met zichzelf bezig. Met het perfectioneren van een foto voor Instagram, of met hoeveel reacties ze hebben op een post of foto. Er gebeurt weinig meer op sociaal vlak. Het flirten met een jongen of meisje uit de buurt of uit je vriendengroep is er bijna niet meer bij. Er is weinig echte interactie. Pas als ze wat ouder zijn, gaan ze stappen, daarvoor zitten ze bij paps en mams op de bank met hun social media.”

We worden live steeds preutser

En de stijgende preutsheid mogen we ook niet vergeten. „We worden steeds preutser met z’n allen. Bij voetbalclubs trekken jongens onder de douche een zwembroek aan. Niet alleen de jongens die dit doen uit Islamitische overtuiging, ook de Nederlandse jongens volgen nu. En meiden zie je niet meer topless zonnen. Ze bedekken zich liever, zijn onzeker gemaakt door al die perfecte lijven die ze zien. Deze preutsheid schroeft de leeftijd ook op.”

Is deze vertraging in het seksleven een goede of slechte ontwikkeling? „Het is de tijdsgeest waarin we zitten. Die komt in golfbewegingen. Het is niet verkeerd dat dit nu de tendens is. Er komt wel weer een tijd dat we het jonger gaan doen en dan wordt daar weer over geklaagd. Het is nooit goed.”

Nieuwsgierigheid snel bevredigd

Ook onderzoekers van Rutgers zijn van mening dat ,de prikkel om zelf seks te hebben door het kijken naar seksueel getinte beelden kleiner kan worden’. Daar is opvoedkundige Marina van der Wal het wel mee eens. Ook zij wijst naar de porno-industrie, maar om een andere reden dan Stallaart. „Er is geen reden meer voor jongeren om zelf op ontdekkingsreis te gaan. Alles komt via een draadje hun slaapkamer binnen. Met één klik op de knop heb je alles over seks binnen handbereik en daarmee is hun nieuwsgierigheid bevredigd.”

Het komt in ieder geval niet door de opvoeding, want daarin is niet veel veranderd, meent de opvoedkundige. „Ouders vinden het nog steeds een verschrikkelijk idee dat hun kinderen seks hebben. Porno is geen taboe meer, maar praten over seksualiteit en intimiteit met hun zoon of dochter vinden ze nog steeds eng.”

Later seks, maar onveiliger

En dus wordt er in menig tienerkamer gezocht naar porno. „Vroeger moest je vreselijk op zoek als je iets wilde weten over seks. Nu hoef je maar ’poes’ in te tikken en je krijgt van alles te zien. Van knuffelseks tot wurgtoestanden. Ze hebben het zo wel gezien. Waarom zouden ze het nog zelf gaan doen?”

En dat is dus niet goed, vindt Van der Wal, want de ontdekkingsreis is onderdeel van de seksuele ontwikkeling. Ze vindt het geen vooruitgang dat tieners 1,5 jaar later aan seks beginnen dan 5 jaar geleden. „Ik maak me zorgen, omdat jongeren minder met elkaar en met de ouders praten. De échte intimiteit wordt minder. Ik heb liever dat ze 1,5 jaar eerder beginnen en erover praten. Want de prijs is hoog, blijkt uit het onderzoek van Rutgers. Mensen zitten te juichen dat meisjes zeggen dat ze er nog niet aan toe zijn, maar tegenover die 1,5 jaar staat dat er meer onveilige seks plaatsvindt en er minder over seks gepraat wordt. Praten over seks is praten over seksualiteit en intimiteit. Dat is onderdeel van de seksuele ontwikkeling.”

‘Jeugd gaat gehandicapt volwassen leven in’

Dat begint volgens Van der Wal met blozen als je iemand in de ogen kijkt en flirten met die onbereikbare jongen in de klas. „Plus je hele seksuele carrière: kusje op de wang, kusje op de mond, de eerste tongzoen. Spelen met je seksuele ontwikkeling wordt nu overgenomen door social media, terwijl omgaan met seksualiteit alleen live kan.”

En wat creëer je hierdoor? „Een generatie die sociaal niet vaardig is. In je tienertijd leer je het gemakkelijkst flirten, omgaan met liefdesverdriet en teleurstellingen, afstappen op iemand die je vreselijk leuk vindt. Als je dit overslaat dan heeft dat gevolgen voor later. Voor het kunnen aangaan van een relatie, maar ook voor je zelfbeeld en eigenwaarde. Als je deze ontwikkeling niet doormaakt op de leeftijd waarop je er het meest ontvankelijk voor bent, dan ga je gehandicapt je volwassen leven in. Dan ben je straks 30 jaar en manager van een afdeling met twaalf mensen en ga je je puberaal gedragen. Want deze ontwikkelingsfase kun je niet overslaan.”

Sociaal zijn kan alleen samen

Sociale vaardigheden ontwikkel je in het bijzijn van andere mensen en niet in je eentje thuis op de bank met je smartphone of tablet, meent Van der Wal. „Motiveer daarom als ouder je kind om in real life met vrienden af te spreken, om naar sportclubs of Fris-feesten te gaan. Dat zijn heel belangrijke dingen. Schop ze de deur uit. Ze moeten hun eigen grenzen ontdekken en dat kan alleen door te experimenteren. Dat kan niet via app-relaties.”

Ouders kunnen het goede voorbeeld geven door liefdevol met elkaar om te gaan. „Je ouders zien zoenen, is hel voor pubers. Maar het geeft wel het voorbeeld van houden van. Er is geen beter voorbeeld dan je ouders giechelend uit elkaar zien springen als je de keuken inloopt. En ouders moeten ook ophouden met hun eigen hooggespannen verwachtingen. ’Wacht tot je iemand vindt waaraan je je voor je leven wilt binden’, hoor je weleens. Welke Bouquet-reeks uit de jaren 50 hebben zij gelezen? Het moet allemaal perfect. Ik vind dat heel verdrietig. Het moet een ontdekkingstocht zijn. Waarom mag je seks niet meer leren?”

Waarom überhaupt leeftijd communiceren?

Gezondheidswetenschapper en directeur van de Care for Sexuality Foundation Arjet Borger vindt het daarentegen ’een goede zaak’ dat de leeftijd waarop we seks beginnen, opschuift. Aan een verklaring hiervoor wil ze zich vooralsnog echter niet wagen. Niet voordat ze het hele onderzoek van Rutgers heeft kunnen inzien dat pas in december openbaar wordt gemaakt. „Ik vraag me namelijk af of de verschuiving echt zo groot is of dat die samenhangt met bijvoorbeeld de opzet van het onderzoek. Misschien ligt deze leeftijd veel dichter bij de werkelijkheid, dan de uitkomsten van het onderzoek van vijf jaar geleden”, stelt ze.

Maar mocht het kloppen, dan is ze er blij mee. Als je ouder bent, kun je beter nadenken en praten over seks. „Mijn grote zorg is echter of je deze leeftijden überhaupt moet communiceren”, zegt Borger. „Dit kan jongeren belemmeren in het maken van eigen, weloverwogen keuzes en ze beïnvloeden om mee te doen op die leeftijd. Als je zegt dat jongeren beginnen op hun 17e, dan kunnen jongeren van 15 denken: dan moet ik er ook maar mee beginnen. Dat hoor je vaak als je met jongeren praat. Dat wil je voorkomen. Jongeren moeten in hun eigen tempo aan seks beginnen en niet onder groepsdruk.”

OVER METRO DOSSIER

Stop met koppensnellen en verwen je hersencellen! Elk weekend duikt Metro de diepte in! Hoe? Elke zaterdag vind je bij ons verhalen over de meest spraakmakende zaken. We kennen het, doordeweeks moet alles vlug maar gelukkig is er in het weekend tijd om lekker lang te lezen over opzienbarende onderwerpen. Boeiend? Absoluut! Schokkend? Soms. Confronterend? Misschien. Interessant, met een knipoog en vanuit meerdere perspectieven belicht? Altijd!

Ditmaal: welke rol speelt seks in ons leven? En welke invloed hebben social media op ons seksleven? En porno? En hoe is het eigenlijk om in ‘de industrie’ te werken? Lees het deze week in Metro Dossier: